કાજલ ઓઝા વૈદ્ય - કૃષ્ણને સંભારવાનો પ્રશ્ર્ન જ નથી, હું એમને ઘડીભર ભૂલું તો સંભારુંને! કથા કોલાજ

નામ: રુક્મિણી

સ્થળ: દ્વારિકા

ઉંમર: ૪૫ વર્ષ

સમય: દ્વાપર

દ્વારિકાના સમુદ્રની લહેરો રેતી સુધી ધસી આવે છે. શ્ર્વેત, ચાંદીની રજકણ જેવી રેતી ઉપર સમુદ્રનું પાણી ફીણ ફીણ થઈને ફેલાય છે. ઝનૂનપૂર્વક ધસી આવેલું મોજું રેતીને સ્પર્શતાં જ શાંત થઈ જાય છે. એનો બધો ઉદ્વેગ, આક્રોશ અને ઉપાલંભ શમી જાય છે. શાંત થઈને એ મોજું પાછું વળી જાય છે સમુદ્ર તરફ... મારા મહેલની ગવાક્ષમાં બેસીને છેલ્લા કેટલાય સમયથી હું રોજ સંધ્યા સમયે આ રમત જોયા કરું છું. સમુદ્રનાં પાણી ભૂરામાંથી સુવર્ણનો ઢોળ ચડાવ્યો હોય એવાં સોનેરી, પછી કેસરી, પછી જાંબુડી અને ધીમે ધીમે કાળાં થતાં જાય છે. મનુષ્ય જેમ બાળકમાંથી યુવાન, યુવાનમાંથી પ્રૌઢ અને પ્રૌઢમાંથી વૃદ્ધ થાય એમ સમુદ્રના પાણીનો રંગ પણ ધીમે ધીમે બદલાય છે... કાળની આ રમત જોતાં હું ક્યારેય થાકતી નથી. જ્યારે જ્યારે આ રમત જોઉં છું ત્યારે મને કૃષ્ણ બહુ સાંભરે છે. જોકે એમને સંભારવાનો પ્રશ્ર્ન તો આવતો જ નથી, હું એમને ઘડીભર ભૂલું તો સંભારુંને! જે દિવસથી આ દ્વારિકાની ભૂમિ પર મેં પગ મૂક્યો છે તે દિવસથી, બલકે એ પહેલાંથી જ કૃષ્ણ મારા મનોમસ્તિષ્કમાં છવાયેલા રહ્યા છે. એમને પહેલી વાર જોયા ત્યારે મને લાગેલું કે આ જ મારા સ્વપ્નનો પુરુષ છે. આને જ ઝંખ્યા છે મેં...

દૂર ઊભા હતા એ! સાથે અર્જુન, દ્રૌપદી અને બીજા યાદવો હતાં. થોડે દૂર ભીમ અને યુધિષ્ઠિર ઊભા હતા. સહદેવ અને નકુલ હજી રથમાં બેઠા હતા. જ્યેષ્ઠ ભ્રાતા બલરામનો રથ આવે એની પ્રતીક્ષા કરતા સહુ કુંડિનપુરના પાદરે ઊભા હતા. 

વિદર્ભનો પ્રદેશ આમ પણ સુંદર અને નયનરમ્ય પ્રદેશ છે. ઘડીભર મન ઠરે એવી લીલી વનરાજી અને કુદરતે છૂટા હાથે વેરેલું સૌંદર્ય આ પ્રદેશને એક ખાસ આભા આપે છે. હું વિદર્ભની રાજકુમારી છું. મારું નામ રુચિર્ણના પણ છે, કમળના ફૂલ જેવું સુંદર મુખ ધરાવતી... તો કોઈક મને વૈદર્ભી પણ કહે છે. મારા પિતા રાજા ભીષ્મક મને ખૂબ ચાહતા... એમને માટે મારા સુખથી આગળ કે વધુ કશું હતું જ નહીં. મારા અન્ય ભાઈઓ અને રુકિમની જેમ જ મને પણ અસ્ત્રશસ્ત્રનું, શાસ્ત્રોનું અને રાજનીતિનું જ્ઞાન આપવામાં આવ્યું હતું... જરાસંધ, શિશુપાલ જેવા અનેક રાજાઓ વિદર્ભના પ્રદેશ પર પોતાની દૃષ્ટિ ખોડીને બેઠા હતા. સહુ જાણતા હતા કે ભીષ્મકના જમાઈ થવું કે મારો હાથ મેળવવો એટલે વિદર્ભના ફળદ્રુપ અને મધ્યમાં આવેલા પ્રદેશ સાથે પોતાના રાજ્યને જોડીને એકદમ નિશ્ર્ચિંત બની જવું. મારી સાથે વિવાહ કરવા માટે ઠેરઠેરથી કહેણ આવતાં હતાં ત્યારે હું તો મનોમન શ્રીકૃષ્ણને વરી ચૂકી હતી. જોકે મેં કોઈને કહ્યું નહોતું. એ સમયના યાદવશ્રેષ્ઠને હું મારું હૃદયદાન કરી ચૂકી હતી. મેં એમને પહેલી વાર જોયા એ પહેલાં તો હું મનોમન એમની અર્ધાંગિની બની ચૂકી હતી.

...‘એ’ કુંડિનપુરની સીમાએ ઊભા છે એની જાણ થતાં જ મારા પિતા એમને સન્માનપૂર્વક રાજ્યમાં લાવ્યા. એમનું આતિથ્ય કર્યું અને અત્યંત સન્માનપૂર્વક એમને રાજ્યસભામાં લઈ આવ્યા, ત્યારે મેં એમને પ્રથમ વાર જોયા. એમણે તો મારા તરફ દૃષ્ટિ સુધ્ધાં નહોતી કરી, તેમ છતાં એમનું દર્શન કરીને મારું મન કૃતકૃત્ય થઈ ગયું હતું.

એમને મળ્યાના બીજા જ અઠવાડિયે મારા ભાઈ રુકિમે મારાં માતાપિતાને સમજાવીને મારું વાગ્દાન ચેદિરાજ શિશુપાલ સાથે કરાવી દીધું. મારો ભાઈ રુકિમ કંસનો મિત્ર હતો અને મગધના બળવાન રાજા જરાસંધના જામાતા કંસનો સંહાર કરવાને કારણે મારો ભાઈ કૃષ્ણને ધિક્કારતો હતો. મને શ્રદ્ધા હતી કે એ મારાં લગ્ન કૃષ્ણ સાથે નહીં થવા દે. એટલે મેં સદેવ નામના વિશ્ર્વાસુ બ્રાહ્મણ સાથે એક પત્ર લખ્યો. એમાં મેં લખ્યું, "હે ભુવનસુંદર શ્રીકૃષ્ણ! કાનનાં છિદ્રો દ્વારા શ્રોતાઓના હૃદયમાં પ્રવેશ કરી અંગના તાપને દૂર કરતા, આપના ગુણોને સાંભળીને, તેમ જ નેત્રવાળાઓનાં નેત્રોને સંપૂર્ણ અર્થલાભરૂપ એવા આપના રૂપ વિશે સાંભળીને મારું મન નિર્લજ્જ થઈ આપમાન આસક્ત થયું છે. માટે હે પ્રભુ, આપને જ મેં મારા પતિ તરીકે સ્વીકાર્યા છે અને મારો આત્મા મેં આપને જ અર્પણ કર્યો છે, તો આપ મને આપની પત્ની બનાવો, પણ હે કમળનયન! શિયાળ જેમ સિંહના ભાગનો સ્પર્શ કરે નહીં તેમ શિશુપાલ આપ વીરપુરુષના ભાગરૂપ મારો સ્પર્શ ન કરે.

...ને એ જ્યેષ્ઠ ભ્રાતા બલરામ સાથે આવ્યા. મંદિરની બહાર મારું અપહરણ કરીને મારી સાથે માધવપુર ગેડમાં લગ્ન કર્યાં. એ પછી ત્યાં માધવરાયનું મંદિર બન્યું અને અમારા દ્વારિકામાં પહોંચ્યા પછી પુન: એક વાર લગ્ન થયાં.

એ પછી તો ‘એમણે’ સાત રાણીઓ સાથે લગ્ન કર્યાં. જાંબુવંતી, સત્યભામા, સત્યા, કાલિન્દી, ચિત્રવૃંદા, લક્ષ્મણા, ચારુહાસિની... મને કદીયે ઓછું નથી આવ્યું. સાચું કહું તો ‘એમણે’ ઓછું આવવા દીધું નથી! ‘એમના’માં કશુંક એવું છે, જે કોઈને ક્યારેય ઓછું આવવા દેતું નથી. આટલી બધી રાણીઓ હોવા છતાં ‘એ’ વહેંચાતા નથી, વધતા જાય છે! દસ પુત્રોને જન્મ આપ્યો મેં. પ્રદ્યુમ્ન, ચારુદેષ્ણ, ભદ્રચારુ, ચારુચંદ્ર, સુચારુ, ચારુદેહ, વિચારુ અને ચારુ... મારો પુત્ર પ્રદ્યુમ્ન દ્વારિકાનો યુવરાજ છે. આજે હું પટરાણી તરીકે ‘એમની’ સંગે સિંહાસને બિરાજું છું. દ્વારિકાની ભાગ્યલક્ષ્મી અને ‘એમની’ ગૃહલક્ષ્મી છું, પરંતુુ મારી પાસે આવવાનો સમય ‘એમને’ ભાગ્યે જ મળે છે. એમાંય સત્યભામાના આવ્યા પછી તો એનાં આગ્રહ અને માગણીઓ સામે ‘એમણે’ સદાય પરાજયનો સ્વીકાર કર્યો છે, હસતા મુખે! ને હું જ્યારે એ વિશે ફરિયાદ કરું કે સમસ્યા ઊભી કરું ત્યારે મને એ જ સમજાવે છે, "તમે તો પટરાણી છો. આ નગરની મહારાજ્ઞી, આર્યાવર્તની રાજલક્ષ્મી, યાદવોની ભાગ્યલક્ષ્મી. તમારો હાથ આપવા લંબાય, માગવા નહીં. એક વસ્તુ તરીકે વિચારો મારા વિશે તો પણ... સત્યભામાને મને આપીને તમે ઊંચાં જ જશો. દાન આપનાર હંમેશાં હાથ ઉપર રાખીને દાન આપે છે અને લેનારનો હાથ આપનારની નીચે હોય છે. સત્યભામા તો બાળક છે, નથી જાણતી રાજનીતિ, નથી જાણતી લેવડ-દેવડની કોઈ પરિભાષા કે નથી સમજી શક્તી સ્યમંતકના આ યુદ્ધમાં એનું મહોરું બનાવીને ખેલાયેલી ચોપાટ; પણ તમે તો સમજો છો, જાણો છો... રાજનીતિ, રણનીતિ અને પ્રણયનીતિ... તમે આમ કરશો? જો શત-શત પુત્રો હોવા છતાં માતા ગાંધારી સૌને સરખો પ્રેમ કરી શકે છે, તોે હું કેમ મારી તમામ પત્નીઓને એક્સરખું માન, એકસરખો પ્રેમ ન આપી શકું? મારો પ્રેમ અનંત છે. જ્યાં સુધી તમે વિસ્તરશો ત્યાં સુધી વિસ્તરી શકીશ હું.

એ પછી તુલાભારનો પ્રસંગ બન્યો... નારદે કરેલી ટીખળને ગંભીરતાથી લઈને સત્યભામાએ કૃષ્ણનું દાન કરી દીધું... એટલું ઓછું હોય એમ ‘એમની’ સુવર્ણતુલા કરીને જગન્નાથને પાછા લેવા બેઠી! સાતેય રાણીઓના બધા દાગીના, બધું ઝવેરાત અને તમામ ધનસંપત્તિ એકબાજુની તુલામાં મુકાઈ ગયાં ને તોય મુરલીધરનું વજન તો વધારે જ દેખાતું રહ્યું. પછી સત્યભામાને ભય લાગ્યો... નારદે કહ્યું કે, "દાનમાં આપેલી વસ્તુ તો હવે દાન લેનારની ગણાય! એ તો કૃષ્ણને લઈને જવા તૈયાર જ હતા ને મારા નાથ પણ... આવી રમતમાં મંદ મંદ હાસ્ય સાથે મજાથી જોડાયા હતા! સત્યભામા રડવા લાગી, રાણીઓએ ખોળો પાથર્યો એટલે નારદે ધીમે રહીને કહ્યું, "રુક્મિણીને પૂછી જુઓ. એની પાસે કદાચ હજી સોનું હોય તો... સત્યભામાએ આ બધું ઊભું કરતાં પહેલાં કશુંયે પૂછ્યું નહોતું, જણાવ્યુંયે નહોતું! કૃષ્ણ જેટલા એના હતા એટલા મારાય હતા. એમને દાનમાં આપતાં પહેલાં મારી અનુમતિ પણ અનિવાર્ય હતી, પણ ઈર્ષ્યાથી પીડિત સત્યભામાએ તો કૃષ્ણને પૂરેપૂરા પામવાના પ્રયાસરૂપે આ બધું કર્યું હતું - નારદે પોતાના સ્વભાવ મુજબ એને આ નાટક કરવા પ્રેરી ને સત્યભામા પણ એના બાલિશ સ્વભાવ અને ઈર્ષ્યામાં લિપ્ત થઈને કૃષ્ણનું દાન દઈ બેઠી... હવે કૃષ્ણ પાછા જોઈતા હોય તો સુવર્ણતુલા થવી જ જોઈએ! એમના ભારોભાર સોનું આપીએ તો જ અમારા ભરથાર પાછા મળે... મને દાસીઓએ કહ્યું ત્યારે રમૂજ થઈ, હસવુંયે આવ્યું. મેં નાથને પૂછ્યું, ત્યારે મને કહે છે, "થવા દોને, મનોરંજન રહેશે...

સત્યભામા હાંફળી-ફાંફળી દોડતી મારા મહેલે આવી. અલંકાર વગરની, પ્રસ્વેદથી લથપથ, આંખોમાં આંસુ સાથે અને વિખરાયેલા કેશ સાથે એણે બંને હાથ જોડીને વિનંતી કરી, "મારી મદદ કરો...

હું એકેય દાગીનો લીધા ખાલી હાથે એની સાથે ચાલી નીકળી. જોકે એણે મને બહુ વિનંતી કરી, બહુ સમજાવી, "સુવર્ણતુલા કરવાની છે, લોભ શાને માટે કરો છો? જો શ્રીહરિના ભારોભાર સોનું નહીં તોલાય તો નારદ એમને લઈ જશે. એની આંખોમાં સાવ નાનકડા બાળકની આંખમાં હોય એવો ભય હતો. મેં સ્મિત સાથે એના ગાલ પર હાથ મૂક્યો, "નહીં લઈ જાય નારદ, ચાલો મારી સાથે. હું ત્યાં પહોંચી ત્યારે દૃશ્ય સાચે જ રમૂજ ઊપજાવે એવું હતું.

શ્રીકૃષ્ણ એક મોટી તુલાની એક તરફ બેઠા હતા, મ્લાન મુખે અને જાણે સાવ હારી ગયા હોય એવા ભાવ સાથે! બીજી તરફ સુવર્ણ, ઝવેરાત, સુવર્ણમુદ્રાઓ અને સુવર્ણપાત્રોનો ઢગલો હતો. નારદ કોઈ વિશ્ર્વવિજય કરીને આવ્યા હોય એમ મુખ પર ગર્વ સાથે બેઠા હતા. મારા આવતાં જ શ્રીહરિની સાથે મારી આંખો મળી. એમણે આંખોથી જ મને સ્નેહ કરી લીધો. મારા રોમરોમમાં એમના સ્પર્શની હૂંફ ફરી વળી. એ આમ જ વહાલ કરતા - દૃષ્ટિથી! પણ સભર કરી દેતા મને! મેં નિકટ ઊગેલા તુલસીના નાનકડા છોડમાંથી એક પાંદડું તોડ્યું. શ્રીહરિની સામે જોઈને બેઉ હાથ જોડ્યા, નમન કરીને એમની સ્તુતિ કરી. મનોમન પ્રાર્થના કરીને તુલાની બીજી તરફના પલ્લામાં એ પાંદડું મૂક્યું. સાત રાણીઓ, પ્રજાજનો, પુત્રો અને કેટલાય યાદવજનોના આશ્ર્ચર્ય વચ્ચે પ્રભુ તરફની તુલા ઊંચી થવા લાગી...

થોડી વારમાં તો પ્રભુ એકદમ ઊંચે ચાલી ગયા અને બીજી તરફનું પલ્લું સાવ ભૂમિને અડી ગયું... મારી આંખમાં જળ છલકાયાં, શ્રીહરિની લીલા જોઈને. નારદે પણ દૂરથી મને નમસ્કાર કર્યા ને સત્યભામા તો...

પ્રભુ ઊંચે ગયેલા પલ્લામાંથી કૂદી પડ્યા, કૂદીને મારી નિકટ આવ્યા. મારી આંખમાં રહેલું અશ્રુ પૃથ્વી પર પડે એ પહેલાં એમણે એમની હથેળીમાં ઝીલી લીધું. પછી મારી સામે જોઈને કહે છે, "પૂર આવી જશે મારી દ્વારિકામાં!

હું ક્ષણભર જોઈ રહી એમને...

જ્યારે જ્યારે મારા ગવાક્ષમાં ઊભી રહીને સમુદ્ર તરફ જોઉં છું ત્યારે આ અફાટ જળરાશિ જોઈને મને શ્રીકૃષ્ણ જ યાદ આવે છે. ગમે તેટલું પાણી ઉલેચો, સહેજેય ઘટે નહીં. પેટાળમાં અનેક રત્નો અને રહસ્યો સંઘરીને સ્વયંને સંયમમાં બાંધીને આ જલરાશિ જેમ ઘૂઘવે છે એમ શ્રીકૃષ્ણનો ઘેરો, ગંભીર સ્વર મારા કાનમાં ગુંજવા લાગે છે.

http://www.bombaysamachar.com/frmStoryShow.aspx?sNo=102904

ગીતા માણેક - આવનારા સમયમાં કદાચ પુરુષોએ સ્ત્રી સમોવડા બનવું પડશે! યે જો હૈ ઝિંદગી

નરના સર્જન માટે અનિવાર્ય એવો વાય ક્રોમોઝોમ નબળો પડ્યો હોવાની વાત કરતાં વૈજ્ઞાનિકોનું કહેવું છે કે જેમ પરશુરામે પૃથ્વીને નક્ષત્રી અથવા તો ક્ષત્રિય જાતિનું નિકંદન કરી ક્ષત્રિયવિહોણી કરી નાખી હતી એમ પ્રકૃત્તિ પૃથ્વીને પુરુષવિહોણી બનાવવાની દિશામાં આગળ વધી રહી છે.   

હમણાં થોડા દિવસ અગાઉ એક ન્યુઝ આવ્યા હતા. ગ્લોબલ ફાયનાન્સિયલ સર્વિસિઝ દ્વારા તૈયાર કરવામાં આવેલા વેલ્થ રિપોર્ટ મુજબ હિંદુસ્તાનમાં ૧,૨૫૦ સુપર રીચ મહિલાઓ છે. આ સંસ્થા દ્વારા જે સર્વેક્ષણ થયું છે એમાં ‘અલ્ટ્રા હાઈ નેટવર્થ’ એટલે કે જેઓ અધધધ સંપત્તિના માલિક હોય એવી વ્યક્તિઓની એક યાદી તૈયાર કરવામાં આવી. હવે, આ સર્વેક્ષણમાં અધધધ સંપત્તિની વ્યાખ્યા એવી કરવામાં આવી છે કે જેની પાસે કમસે કમ ૩૦ મિલિયન ડોલર એટલે કે આશરે ૧૯૦ કરોડ જેટલી સંપત્તિ હોય તેને એ લોકો સુપરરીચ અથવા માલદાર શ્રીમંત ગણે છે. મતલબ કે હિંદુસ્તાનમાં એવી ૧૨૫૦ મહિલાઓ છે જેમના નામે ૧૯૦ કરોડ રૂપિયાથી વધુ સંપત્તિ બોલે છે. હવે આ મહિલાઓએ આ સંપત્તિ કેવી રીતે મેળવી છે એનું વિવરણ આ રિપોર્ટમાં નથી પણ હા, આ સુપરરીચ મહિલાઓમાંની પચાસ ટકાથી પણ વધુ મહિલાઓ કાં તો મુંબઈ અથવા દિલ્હીમાં વસે છે. બીજા એક ન્યુઝ જેણે જેનેટિક સાયન્સના જગતમાં છેલ્લાં કેટલાંક વર્ષોમાં ચકચાર જગાડી છે તે એ છે કે નર અથવા તો છોકરામાં જે વાય ક્રોમોસોમ અથવા રંગસૂત્ર કે પછી અંગ્રેજીમાં જેને માટે જીન્સ શબ્દનો ઉપયોગ થાય છે એ વાય જીન્સ નબળા પડી રહ્યા છે. વૈજ્ઞાનિકોમાંનો એક વર્ગ તો એવો દાવો કરી રહ્યો છે કે પુરુષના સર્જન માટે જવાબદાર વાય ક્રોમોઝોમ દિવસે અને દિવસે એટલો નબળો પડતો જાય છે કે જો આ સમસ્યાનો ઉકેલ નહીં મળે તો આવનારા થોડાંક હજાર વર્ષોમાં પૃથ્વી પર પુરુષ શોધ્યો નહીં જડે. પ્રોફેસર જેની ગ્રેવ્સ નામની વૈજ્ઞાનિકનું કહેવું છે કે આ પૃથ્વી પરથી પુરુષોનું નિકંદન નીકળી જાય એ પ્રક્રિયાનો પ્રારંભ થઈ ચૂક્યો છે. એક ઓસ્ટ્રેલિયન વૈજ્ઞાનિકનું કહેવું છે કે જે રંગસૂત્ર વ્યક્તિને પુરુષજાતિ પ્રદાન કરે છે એ પોતાનામાં જ બહુ નાજુક છે. (હવે મહિલાઓને કે છોકરીઓને નાજુક અને પુરુષોને બળવાન કહેવા પહેલાં બે વાર વિચારવું પડશે નહીં!) આના માટે વૈજ્ઞાનિકો એવું કારણ આગળ ધરે છે કે એક્સ ક્રોમોઝોમમાં લગભગ ૧૦૦ જીન્સ હોય છે. હવે માદામાં એક્સ ક્રોમોઝોમનો સેટ એટલે કે જોડી હોય છે. માનવનો આરંભ થયો એ કાળમાં વાય ક્રોમોઝોમમાં પણ ૧૦૦ જીન્સ હતા પણ કાળક્રમે એ ઘટીને આધુનિક પુરુષમાં એની સંખ્યા ૧૦૦ પર પહોંચી ગઈ છે. આમાં જો તથ્ય હોય તો દેશી ગણિત અનુસાર પુરુષમાં એકસ અને વાય ક્રોમોઝોમ હોવાને કારણે ૧૦૦૦ વત્તા ૧૦૦ એટલે કે ૧૧૦૦ અને માદામાં ૧૦૦૦ વત્તા ૧૦૦૦ એટલે કે ૨૦૦૦ ક્રોમોઝોમ હોય છે. હવે એ તો આપણે બધા જાણી જ ચૂક્યા છીએ કે ગર્ભમાં બાળકની જાતિ એટલે કે બાળક છોકરી હશે કે છોકરો એ માતાનું શરીર નહીં પણ પુરુષના વીર્યમાંના એસઆરવાય નામનું જીન નક્કી કરે છે જેને મેઇલ માસ્ટર સ્વીચ કહે છે! જેનેટિક સાયન્ટિસ્ટોના કહેવા મુજબ વાય ક્રોમોઝોમ નબળો અથવા તો વિમ્પી જીન થઈ ગયો છે. કેનબેરા યુનિવર્સિટીની પ્રોફેસર ગ્રેવ્સનું કહેવું છે કે પુરુષમાં એક્સ ક્રોમોઝોમ મજબૂત હોવા છતાં એકલો-અટૂલો છે જ્યારે માદા અથવા તો છોકરીમાં તેની પાસે તેની જ જાતિનો દોસ્ત (કે પછી આપણે તેને બહેનપણી કહીશું) છે. વાય ક્રોમોઝોમ નબળો પડ્યો હોવાની વાત કરતાં વૈજ્ઞાનિકોનું કહેવું છે કે જેમ પરશુરામે પૃથ્વીને નક્ષત્રી અથવા તો ક્ષત્રિય જાતિનું નિકંદન કરી ક્ષત્રિયવિહોણી કરી નાખી હતી એમ પ્રકૃતિ પૃથ્વીને પુરુષવિહોણી બનાવવાની દિશામાં આગળ વધી રહી છે. લંડનની શનલ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ફોર મેડિકલ રિસર્ચના સેક્સ ક્રોમોઝોમ વિષયના નિષ્ણાત પ્રોફેસર રોબિન લોવેલ-બડગેનું કહેવું છે કે આ વાય ક્રોમોઝોમનું ક્ષીણ થવું તબક્કાવાર સ્ફોટમાં થશે. જોકે તેઓને લાગે છે કે આમાં ચિંતાજનક કશું નથી. આની સામે જોકે વૈજ્ઞાનિકોમાં મતભેદ છે પણ એ બધી પળોજણમાં આપણે ન પણ પડીએ તો આપણી આજુબાજુ નજર દોડાવીએ તો આપણને જે નજરે પડે છે એ જોતાં વાય ક્રોમોઝોમ નબળો પડ્યો હોવાની વાતને નકારી શકાતી નથી. વૈજ્ઞાનિકો કે ગાયનેકોલોજિસ્ટને પૂછશો તો તેઓ તો તમને કહેશે જ પણ કોઈ વયોવૃદ્ધ દાદીમાને પૂછશો તો તે પણ કહેશે કે જેટલા કુદરતી ગર્ભપાત થાય છે એમાં મોટા ભાગના છોકરાઓ હોય છે છોકરીઓ નહીં. જુદા-જુદા બાળરોગને કારણે પણ જેટલા બાળકોનાં મૃત્યુ થાય છે એમાંય છોકરાઓની સંખ્યા જ વધુ હોય છે એવું તારણ આવ્યું છે. હા, એ જુદી વાત છે કે કુલ બાળમરણની સંખ્યામાં છોકરીઓ વધુ હોય છે કારણ કે તેમની અવગણના કરવામાં આવે છે અને તેમનાં પોષણ વિશે બહુ ધ્યાન આપવામાં આવતું નથી કારણ કે આપણા સમાજમાં દીકરી હજુય બોજ જ ગણાય છે. પૃથ્વી અને જેનેટિક સાયન્સને બદલે સાવ ઘરઆંગણે આવીએ તો જેમના ઘરમાં પરણાવાલાયક દીકરીઓ છે તેમના મા-બાપને પૂછશો તો તેઓ એક જ ફરિયાદ કરતા જણાશે કે અમારી દીકરી જેટલી ભણેલી છે એટલા ભણેલા કે પાણીદાર મુરતિયાઓ જ્ઞાતિ કે પેટા જ્ઞાતિમાં તો ઠીક પણ પર જ્ઞાતિમાં પણ મળતા નથી. છોકરીઓ વધુ શિક્ષણ મેળવે છે, કારકિર્દીમાં પણ કાઠું કાઢી રહી છે એ તો ઊડીને આંખે વળગે એવી વાત છે એના માટે આપણે ન તો વૈજ્ઞાનિકો કે ન તો સમાજશાસ્ત્રીઓ પાસે દોડવાની જરૂર છે. તમારા સંતાનની સ્કૂલ પાસેથી જૂન-જુલાઈ મહિનામાં પસાર થવાનું થાય તો જોજો કે સ્કૂલના નોટિસ બોર્ડ પર સૌથી વધુ ટકા મેળવનારા વિદ્યાર્થીઓની યાદીમાં તમને છોકરીઓના ચહેરા વધુ જોવા મળશે. બેન્કમાં કે મોટી-મોટી ઇન્ડસ્ટ્રીઓથી માંડીને દરેક ઑફિસોમાં મહિલાઓએ પુરુષોની માલિકીની ગણાતી ખુરસીઓ પર સજ્જડ આસન જમાવી લીધેલું દેખાશે. આઈસીઆઈસીઆઈ બેન્કના મેનેજિંગ ડાયરેક્ટર પદ પર ચંદા કોચર છે જેનો વાર્ષિક પગાર કરોડોમાં છે. એક્સિસ બેન્કની સીઈઓ શિખા શર્મા છે. બ્રિટાનિયા ઇન્ડસ્ટ્રીઝમાં વિનીતા બાલી, બાયોકોનની ચૅરપર્સન અને મેનેજિંગ ડાયરેક્ટર કિરણ મઝુમદાર-શો, ટેલિવિઝન ઇન્ડસ્ટ્રીમાં એકતા કપૂર, અવકાશયાત્રી સુનીતા વિલિયમ્સ... અનેક નામ ગણાવી શકાય એમ છે. મુંબઈના એક જાણીતા ગાયનેકોલોજિસ્ટ કહે છે કે ક્યાંક કંઈક ખામી સર્જાઈ હોવાનું તો સ્પષ્ટપણે જણાઈ રહ્યું છે કારણ કે અમારી પાસે સંતાન ન થતું હોય એવા દંપતીઓની સંખ્યામાં દરરોજ વધારો થઈ રહ્યો છે અને મોટા ભાગના કિસ્સાઓમાં શારીરિક કે માનસિક સ્તરે ખામી સ્ત્રીઓ કરતાં પુરુષોમાં વધુ જણાઈ રહી છે. ખાનદાનના ચિરાગના ભૂખ્યા પરિવારો અને ખાસ તો પુરુષો અલ્ટ્રાસાઉન્ડ જેવી ટેક્નોલોજીની મદદથી ગર્ભસ્થ શિશુ છોકરી છે કે છોકરો એ જાણીને ગર્ભમાં બાળકીઓની હત્યા કરાવી રહ્યા છે પણ કદાચ તે લોકો નથી જાણતા કે પ્રકૃતિએ નારીને સશક્ત તો બનાવી જ છે પણ જો તે આ પૃથ્વીને પુરુષવિહોણી કરવાનો નિર્ધાર કરશે તો કોઈ તેને રોકી નહીં શકે. આ ધરા પુરુષવિહોણી થશે કે નહીં એ તો કદાચ થોડાંક હજાર વર્ષોનો સમય કહી શકશે પણ અત્યારે દરેક ક્ષેત્રમાં મહિલાઓ મક્કમ પગલે આગળ વધી રહી છે અને પુરુષો પાછળ ધકેલાઈ રહ્યા છે. સ્ત્રી પુરુષ સમોવડી થાય એ ભૂતકાળની વાત થઈ જશે અને પુરુષોએ સ્ત્રીસમોવડો બનવા મથવું પડશે એવું ચિત્ર નિશ્ર્ચિતપણે સામે આવી રહ્યું છે.

http://www.bombaysamachar.com/frmStoryShow.aspx?sNo=104289

ચંદ્રકાંત બક્ષી - ગુજરાત અને બિહાર: સમાન અને મહાનનો ફર્ક...

સર્જનનો ઈતિહાસ વિદ્વાનો માટે રહસ્ય રહ્યો છે. સામાન્ય લાગતી બાબતોમાં પણ રહસ્ય છુપાયેલું હોય છે અને એ રહસ્ય ખોલવા માટે લગભગ વૈજ્ઞાનિક સ્તરનું અનુસંધાન કરવું પડે છે. કાઠિયાવાડના ગાંઠિયા ગુજરાતી પ્રજાનું વ્યંજન બની ગયા. છે. આ ગાંઠિયા ચણાના આટાના એટલે કે બેસનના બને છે અને કાઠિયાવાડમાં મુખ્ય પાક મગફળીનો છે. મગફળીને પ્રોસેસ કરીને એમાંથી ગાંઠિયા કેમ બનતા નથી? અને કાઠિયાવાડમાં ચણાનો ‘પાક’ કેટલો થાય છે? કયા ભેજામાંથી આ ગાંઠિયાની ઉત્પત્તિ થઈ હશે? ગાંઠિયા એક અદ્ભુત વ્યંજન છે, જલેબી સાથે અને મરચાં સાથે ખાઈ શકાય છે. દાંત વગરના અને દાંતવાળા ખાઈ શકે છે, શ્રમિકથી શેઠ સુધી બધા એ ખાય છે, ગમે તે સીઝનનો સંભારો એની સાથે ચાલી શકે છે. આ માત્ર એક દૃષ્ટાંત છે, પ્રજાજીવનની વિચિત્રતા અને વિશેષતાનું, અને અભ્યાસીઓ આવાં પ્રમાણોની પાછળનાં સૂત્રસંધાનો શોધતા રહે છે. પ્રજાઓ સમાન હોય છે કે કોઈ પ્રજા બીજી પ્રજા કરતાં વધારે મહાન હોય છે? મનુષ્યની શિરાઓમાં લોહી તો એક જ વહેતું હોય છે, તો સમાન-મહાનનો ભેદ હોઈ શકે? હોય છે! બિહારમાં વિશાળ નદીઓ છે. દેશનો ૩૦ ટકા વરસાદ પૂર્વ ભારતમાં પડે છે. બિહારની ધરતીમાં લોખંડ, કોલસો, મેંગેનીઝ, લાઈમસ્ટોન બધું જ છે, જમીન ફળદ્રુપ છે, વસતિ ભરપૂર છે, પણ બિહાર હિંદુસ્તાનના સૌથી ગરીબ પ્રદેશોમાંનો એક છે. સામે ગુજરાતનું દૃષ્ટાંત છે. ગુજરાતના પાંચ હિસ્સાઓ છે. કચ્છમાં રણ છે, ઉત્તર ગુજરાત બંજર પ્રદેશ છે. સૌરાષ્ટ્રમાં માત્ર મગફળી થાય છે. મધ્ય ગુજરાતમાં તમાકું અને દૂધ છે. દક્ષિણ ગુજરાતમાં ચીકુ અને કેળાં થાય છે. ધરતીની નીચે, બિહારની તુલનામાં ગુજરાત પાસે કાંઈ જ નથી અને ગુજરાત દેશના સૌથી સમૃદ્ધ પ્રદેશોમાં છે. ગુજરાતની પ્રજા પાસે પથ્થરમાંથી સમૃદ્ધિ પેદા કરવાનું ખમીર છે. ભૂગોળ અને ઈતિહાસે ગુજરાતને અન્યાય કર્યો છે, પણ પ્રજા મહાન છે. લેખક સમરસેટ મોેમે મલાયા જોઈને ઘણાં વર્ષો પહેલાં લખ્યું હતું કે મલાયા એ ‘ફર્સ્ટ ક્લાસ ક્ધટ્રી, વિથ સેક્ધડ ક્લાસ પીપલ’ છે. (ફર્સ્ટ ક્લાસ દેશ, પણ સેક્ધડ ક્લાસ લોકો). આજે મલેશિયા બદલાઈ ગયું છે અને એ વ્યાખ્યા અપ્રસ્તુત થઈ ગઈ છે. પણ હિંદુસ્તાનમાં આજે ઘણા પ્રદેશો એવા છે જેમને માટે કહી શકાય કે ફર્સ્ટ ક્લાસ ધરતી છે અને થર્ડ કે ફોર્થ ક્લાસ લોકો છે! જોકે ગુજરાતના રાજકારણમાં છેલ્લાં ૪૪ વર્ષમાં એવી સ્થિતિ ઘણી વાર આવી છે ત્યારે મેં વિધાન કર્યું છે કે ગુજરાતી પ્રજા ફર્સ્ટ ક્લાસ છે, પણ એમના નેતાઓ થર્ડ ક્લાસ છે અને આ વિધાન દરેક પક્ષને લાગુ પડે છે. ઈતિહાસના જન્મથી આજ સુધી જોવામાં આવ્યું છે કે કેટલીક પ્રજાઓ અન્ય પ્રજાઓ કરતાં વધારે પ્રગતિ કરે છે, એની પાછળ કયાં કારણો હોય છે? નાનકડા પોર્ટુગલની વસતિ ૧૫મી, ૧૬મી સદીમાં એક કરોડ જેટલી હશે એવો અંદાજ કરવામાં આવ્યો છે, અને પોર્ટુગલ આખા જગત પર ફેલાઈ ગયું હતું. અંગોલા, બ્રાઝિલ, કેપ વર્દે, ગોવા, મકાઓ, ગીનીબિસાઉ, મોઝામ્બિક અને આજે વિશ્ર્વમાં ૧૭ કરોડ લોકો પોર્ટુગીઝ ભાષા બોલે છે! ફ્રાન્સનું સામ્રાજ્ય ક્યાં ક્યાં ફેલાયેલું હતું? દક્ષિણ અમેરિકા તરફના, ફ્રેંચ પોલિનેશિયાથી ઓસ્ટ્રેલિયા પાસેના ન્યુ કેલેડોનીઆ સુધી ફ્રેંચોની સત્તા હતી, જેમાં ઈન્ડો-ચાઈના (આજનું વિયેતનામ), પોંડિચેરી અને અલ્જિરિયા આવી જતાં હતાં. વિશ્ર્વમાં સાથી વિસ્તૃત બ્રિટિશ સામ્રાજ્ય હતું. આજે પણ ઇંગ્લેન્ડની વસતિ માત્ર પ કરોડ ૯૦ લાખ જેટલી છે. ગુજરાતની વસતિ પ કરોડની છે અને એમાં મુંબઈ અને ડાયાસ્પોરા ગુજરાતીઓ ઉમેરવામાં આવે તો એ વસતિ પ કરોડ પ૦ લાખ જેવી થવા જાય છે. એટલે લગભગ ગુજરાત જેટલું ઇંગ્લેન્ડ દુનિયામાં ક્યાં ક્યાં છવાઈ ગયું હતું? કેનેડા, જમૈકા, બાર્બાડોસ, ટ્રિનિડાડ, એંગુલા, નાઈજીરિયા, ગોલ્ડ કોસ્ટ, કેેમેરૂન, સિયેરા લિયોન, ગેમ્બીઆ, કેનિયા, યુગાન્ડા, ટાંગાનિકા, ન્યાસાલૅન્ડ, દક્ષિણ રહોડેશિયા, ઉત્તર રહોડેશિયા, દક્ષિણ પશ્ર્ચિમ આફ્રિકા, દક્ષિણ આફ્રિકા, સેશલ્સ, પાકિસ્તાન, ઈન્ડિયા, બાંગ્લાદેશ, શ્રીલંકા, મલાયા, બોર્નાઓ, હૉંગકૉંગ, ઓસ્ટ્રેલિયા, ન્યૂ ઝીલેન્ડ, નાઉરુ, ફિજી! (આમાં હિન્દુસ્તાની ઉપખંડના નામો સિવાય બીજા બધા દેશો-પ્રદેશોનાં નામો બ્રિટિશ સામ્રાજ્યના સમયનાં જ રખાયાં છે.) મહાનતાની કોઈ ફોર્મ્યુલા હોતી નથી, પણ અમુક લક્ષણો જરૂર સાફ દેખાય છે. પ્રાચીન સુમેરિયન પ્રજા તત્કાલિન સમયમાં લાકડાંનાં મોટાં મોટાં જહાજો બાંધવા માટે મશહૂર હતી અને એમના દેશ સુમેરિયામાં એ પ્રકારનું લાકડું (ટિમ્બર) થતું જ ન હતું.! આ સુમેરિયનો ઈતિહાસકારો માટે એક રહસ્યરૂપ રહ્યા છે. ઈરાકની ટાઈગ્રિસ અને યુક્રેટિસ નદીઓની વચ્ચેના પ્રદેશમાં સુમેરિયા એ પ્રથમ મનુષ્ય સંસ્કૃતિ હતી એવું મનાય છે. એમણે કાંસા (બ્રોન્ઝ)ની વસ્તુઓ બનાવી જયાં કોઇ ધાતુ મળતી ન હતી. એમણે મોટાં નગરો વસાવ્યાં, પથ્થર વિના હેંગિગ-ગાર્ડનો ઊભાં કર્યાં અને નદીઓ પર માત્ર માટી અને બ્રશવુડના સૂકા છોડ દબાવીને બંધો બાંધ્યા! પ્રાચીન સુમેરિયાથી અર્વાચીન જાપાન સુધી ઘણા દેશો અને પ્રજાઓનો આવો સમાંતર સાંસ્કૃતિક ઈતિહાસ છે. જાપાનમાં પેટ્રોલ નથી, કોલસો નથી, લોખંડ નથી દરિયો છે માટે માછલાં મળી રહે છે અને જે ધરતી છે એમાં માત્ર ડાંગર-ચાવલ ઉગાડી શકાય છે. ભાત અને માછલી એ જ લગભગ આખી પ્રજાને મળી શકે છે, બહારનું લગભગ બધું આયાત કરવું પડે છે અને જાપાનીઝ પ્રજા, ભૂતકાળની સુમેરિયન પ્રજાની જેમ, લોખંડ કે કોલસા કે પેટ્રોલ કે મેંગેનીઝ વિના મોટાં જહાજો, ટર્બાઈન્સ, ઈલેક્ટ્રોનિક્સ સામાન, ટ્રાન્સમિશન ટાવરો જેવી સેંકડો વસ્તુઓ બનાવીને દુનિયાભરમાં વેચે છે! સમાન અને મહાન વચ્ચેનો ફર્ક પ્રજાઓના ચારિત્ર્યમાં સ્પષ્ટ દેખાય છે. અમુક પ્રજાઓની અમુક ખાસ વિષયમાં જ વિશેષતા હોય છે એ જીન્સ કે વંશી કારણોસર હોય છે? આ પ્રશ્ર્નનો ઉત્તર ઈતિહાસકાર કરતાં સમાજશાસ્ત્રી પાસે મળી શકે છે. હિંદુસ્તાનીઓ સ્નૂકર કે બિલીઅર્ડ્ઝમાં વિશ્ર્વકક્ષાના છે. તો પાકિસ્તાનીઓ સ્ક્વોશમાં પ્રથમકક્ષ છે, ચામડાનું કામ કરનારાં ચર્મકારો હિન્દુ હોય છે, પણ કસાઈના વ્યવસાયમાં મુસ્લિમો વધારે છે, કારણ કે પૂરી ગિલ્ડ ધર્મપરિવર્તન કરે છે એમ ઈતિહાસ કહે છે. સોની બધા જ હિન્દુ હોય છે. ચીનાઓ રમકડાં અને રંગીન કાગળનાં ફાનસો અને સુશોભનો બનાવવામાં નિપુણ હોય છે. કચ્છી સ્ત્રીઓ ભરતકામ અને આભલાંની કઢાઈમાં વિશ્ર્વભરમાં નામ કમાઈ ચૂકી છે. લખનૌની સ્ત્રીઓ ચિકનવર્ક અને ગૂંથણકાર્યમાં માહિર હોય છે. મુંબઈમાં પસ્તીનો ધંધો કરનાર કચ્છીઓ, રસોઈયા ઈડરના, વૉચમેન નેપાલી અને ટેક્સી ડ્રાઈવરો ઉત્તર ભારતીય હોય છે. પહેલાં દાંતના બધા જ ડૉક્ટરો ચીના રહેતા હતા, સિલ્ક વેચવા એ લોકો જ આવતા. પઠાણો હિંગ વેચતા, કાચનો વ્યવસાય વહોરાઓ પાસે છે, હાડવૈદો પારસી રહેતા, સોનાના કારીગરો બંગાળી હોય છે, નર્સો કેરળથી આવે છે અને બ્રેડ-બિસ્કિટની બેકરીઓમાં ઈરાનીઓ અને પારસીઓની મોનોપોલી છે. ઝવેરીઓ અને હીરાના વેપારીઓમાં જૈનોનું પ્રમાણ ઘણું મોટું છે. મુંબઈના કવિઓ અને પત્રકારોમાં લગભગ કાઠિયાવાડીઓ છે અને કાર્ટૂનિસ્ટોમાં કચ્છીઓનું બાહુલ્ય છે. નાટકોમાં મુખ્ય અભિનેતાઓ અને અભિનેત્રીઓમાં બ્રાહ્મણોની ટકાવારી બહુ વધારે છે. ઉચ્ચારશુદ્ધિ એ એક કારણ હોઈ શકે છે? ક્રિકેટ કે હોકીના ખેલાડીનો પુત્ર ક્રિકેટ કે હોકી પ્લેયર થઈ જાય એ સમજાય એવું છે, પણ રાજકારણીનો સુપુત્ર રાજકારણી કેવી રીતે બની જાય છે? નહેરુ-ગાંધી પરિવારમાં જન્મ્યા વિના? એની બુદ્ધિ જરૂર અસામાન્ય હોવી જોઈએ...! ક્લૉઝ અપ અગ્નિ=અંગતિ ઊર્ધ્વ ગચ્છતિ ઈતિ (અર્થ: ઉપર તરફ જે જાય છે એ અગ્નિ છે.) http://www.bombaysamachar.com/frmStoryShow.aspx?sNo=103699

ચંદ્રકાંત બક્ષી - જૂનું ગુજરાતી: પેંગડા છાકની મજા વન ફોર ધ રોડમાં ક્યાં છે?

૧૯૭૫માં ઈમર્જન્સી આવી ત્યારે ગુજરાતી પાસે કટોકટી શબ્દ હતો, મરાઠી પાસે આણીબાણી શબ્દ હતો, પણ હિન્દીવાળાઓને તકલીફ પડી. એમની પાસે ઈમર્જન્સીનો કોઈ હિંદી પર્યાય ન હતો. એમણે એક લાંબો શબ્દ બનાવ્યો: આપાતકાલીન સ્થિતિ! ગુજરાતી ભાષા હિન્દુસ્તાનના મધ્ય ભાગની હિંદી કરતાં જુદી પડે છે. ગુજરાતી પર પ્રાકૃતની અસર છે. ગુજરાતી ભાષામાં અપભ્રંશ સ્વીકારવામાં આવ્યો છે. અપભ્રંશ એક અશુદ્ધિ છે, પણ ગુજરાતી ભાષાના લચીલાપણાએ અપભ્રંશને ભાષાનો જ એક ભાગ બનાવી દીધો છે. ગુજરાતી ભાષામાં દૃેશ્ય શબ્દોની ભરમાર છે. ગુજરાતીમાં એવા પણ શબ્દો છે જે રવાનુકારી છે અથવા જે અવાજ થાય છે એને અનુરૂપ ધ્વન્યાત્મક ઉચ્ચારણવાળા છે. ‘ધડાધડ’ અથવા ‘ગડગડાટ’ આવા રવાનુકારી શબ્દોનાં પ્રમાણો છે. મૂળ તત્સમ્ સંસ્કૃત શબ્દનું ક્યારેક સામાન્યીકરણ થઈ જાય છે. એ શબ્દ બોલવો ફાવે છે. દૈનિક વ્યવહારમાં વપરાય છે, એ તત્સમ્ શબ્દ તદ્ભવ બને છે. ઉદાહરણરૂપે, રાત્રિ શબ્દ તત્સમ્ છે અને રાત શબ્દ તદ્ભવ છે. કઠિન શબ્દ બોલાતો નથી.પણ તદ્ભવ સ્વરૂપ ‘કઠણ’ વાતચીતમાં વપરાય છે. પ્રાકૃત, અપભ્રંશ, તળપદી, દૃેશ્ય, રવાનુકારી, તદ્ભવ શબ્દોએ ગુજરાતી ભાષાને એવા શબ્દો આપ્યા છે જે આપણી ભાષાને અન્ય ભાષાઓથી જુદી પાડે છે, ઘણી ક્રિયાઓ, વિચારો, વર્તનો આ શબ્દોને લીધે આપણે સરળતાથી પ્રસ્તુત કરી શકીએ છીએ, કટોકટી એક એવો શબ્દ છે. ગુજરાતીનું હિન્દીકરણ અને સંસ્કૃતીકરણ થઈ રહ્યું છે. એ સારી વાત છે. પણ જૂની ગુજરાતીમાં કેટલાક શબ્દ એવા છે જેના પર્યાય મળતાં મુશ્કેલી પડે છે. એ શબ્દો ભૂંસાઈ રહ્યા છે અથવા સ્થાનિક કે પ્રાદેશિક બની રહ્યા છે. અવસાન પછી આપણે ‘ખરખરો’ કરવા જઈએ છીએ જે એક લાક્ષણિક ગુજરાતી શબ્દ છે. ગળું ખંખેરીને રડવું? સહરુદન? કદાચ એ શબ્દમાંથી અર્થ ઊભરે છે અને ઘણા આ પ્રકારના શબ્દો અનુવાદ કે તરજુમાથી પર છે. આ પ્રકારના શબ્દો કદાચ સુશ્રાવ્ય નથી. બરછટ પણ લાગે છે. પણ એ અર્થસભર છે, ગુજરાતી ગ્રામ્ય કે ગ્રામીણ બોલી મટીને એક નાગરિક ભાષા બની ચૂકી છે. હજારો નવા શબ્દો ઉમેરાયા છે. હજારો જૂના શબ્દો લોપ થતા જાય છે. જૂની કહેવતો જોતાં કે સો વર્ષ જૂનાં વૃત્તાંતો વાંચતાં સમજાય છે કે જૂની ગુજરાતીમાંથી કેટલા શબ્દો આપણે સાચવી શક્યા નથી. સન ૧૯૨૫-૧૯૨૬ આસપાસ ગાંધીજી આત્મકથામાં એક શબ્દ વાપરે છે: ‘હું વર્ષના ૩૦૦ પાઉંડ વિના ન જ ચલાવી શકું એમ મને લાગ્યું. તેટલા પૈસાની વકીલાતની ખોળાધરી મળી શકે તો જ રહેવાય...’ આપણે આજે ૧૯૮૮માં બાંયધરી શબ્દ નિરકુંશ વાપરીએ છીએ પણ ‘ખોળાધરી’ શબ્દ સંભળાતો નથી. દરેક શબ્દનું એનું પોતાનું એક વૈશિષ્ટ્ય છે. ગુજરાતી ભાષાના કેટલાય શબ્દો આપણે અચેત અવસ્થામાં સદૈવ વાપરતા રહીએ છીએ અને એના શબ્દાર્થ તરફ બેધ્યાન રહીએ છીએ. કેટલાય શબ્દપ્રયોગો એટલા બધા સરસ અને વ્યાપક છે કે એ અલ્પમાં ઘણું બધું સમાવી લે છે. દા.ત. ‘વત્તેઓછે અંશે!’ આવો શબ્દ કાયદાબાજ પ્રજા જ વાપરી શકે. આવા કેટલાક ગુજરાતી શબ્દો આપણે રોજ વાપરીએ છીએ, ‘જોઈતુંકરતું’ મગાવશો. ‘જડબાતોડ’ જવાબ આપ્યો, બધું ‘બંધબેસતું’ આવ્યું. ગુજરાતીઓમાં એક ‘કોઠાસૂઝ’ છે. ‘લાગતાવળગતા’ઓને સમાચાર અપાઈ ગયા છે. મારી ‘લાગવગ’ છે, ‘જાણીજોઈને’ જ એણે કર્યું છે. ‘લેણીદેણી’ની વાત છે. ‘ખૂણેખાંચરે’થી સાફ કર્યું... લાગ જોઈને વગ લગાડવાની ક્રિયા લાગવગ કહેવાઈ હશે? ખૂણામાંથી અને ખાંચામાં (ખાંચરે)થી સાફ કરવું. બંધ થવું અને બરાબર બેસી જવું (ફિટ થવું). આ ક્રિયાઓ ગુજરાતી ચોકસાઈ બતાવે છે. જડબાતોડ આપણે સમજીએ છીએ પણ આડેધડ એવો જ કોઈ શબ્દ છે? આડેધડ કાપવું એટલે અસ્તવ્યસ્ત, જેમ આવે તેમ, અવ્યવસ્થિત વેતરવું? જાણીને અને જોઈને કરવું એ વેપારનીતિ છે. આપણા સામંતશાહી કાઠિયાવાડના દિવસોએ એક નવો શબ્દકોશ જન્માવ્યો હતો. એ શબ્દો આજે પણ જરા જુદા સંદર્ભમાં વપરાવા માંડ્યા છે. થોડા નમૂના: પડખિયા, વળાવિયા, ઢંઢોરિયા, આડતિયા, લાગવગિયા, ખટપટિયા, બોચિયા, મળતિયા, આંગડિયા આવા શબ્દો બેશુમાર છે. બહુ ઓછી ભાષાઓ પાસે આ દરબારી સંસ્કૃતિના શબ્દો હશે. ગુજરાતી ભાષામાં જીહજૂરિયા ભાષાના શબ્દોનું વૈવિધ્ય પ્રજાજાગૃતિ દર્શાવે છે. વાત શબ્દોના ગોત્ર કે વ્યુત્પત્તિની પણ નથી. પ્રજાની પ્રતિભા શબ્દો જન્માવે છે. નવા અનુભવો અથવા નવા શબ્દો બંધાય છે એવું પણ બન્યું છે. ‘તોફાની બાર્કસ’ શબ્દ વિષે હું વિચાર કરતો હતો કે આ ક્યાંથી આવ્યો હશે? અને એક વાર મેં વાંચ્યું કે બાર્કસ એક નાનું ઝડપી વહાણ હતું જે પોર્ટુગીઝો ગુજરાતના કિનારા પાસે ફેરવતા હતા. મોટાં મોટાં વહાણોની વચ્ચે ઘૂસીને એ નુકસાન કરતું, તોફાન મચાવતું. કદાચ ચાંચિયાઓ દરિયામાર્ગ પર એ વાપરતા હશે. આપણા પરિવારોમાં નાના તોફાની છોકરાને તોફાની બાર્કસ કહેવાતો હતો. એને કદાચ આ પોર્ટુગીઝ શબ્દ સાથે સંબંધ હશે. ‘ભૂખ્યો ડાંસ’ શબ્દમાં ડાંસ એ મચ્છર અથવા નાનું જંતુ છે જેની રક્તપિપાસાનો અંત નથી. ‘આડોશીપાડોશી’ શબ્દ એના અર્થ પ્રમાણે જોઈએ તો એવી વ્યક્તિઓ જે પાડોશમાં કે પાસે રહે છે અને એવી વ્યક્તિઓ જે આડશ કે આડ કે પડદા પાછળ રહે છે? આગળ અને પાછળ બંને અર્થો આમાં આવી જાય છે. કર્તાહર્તા પણ એક ગુજરાતી શબ્દ છે. બંગાળીમાં દુકાન પ્રતિષ્ઠાનના માલિક અથવા શેઠને માટે કહેવાય છે કે આ શ્રીમાન આ દુકાનના ‘કર્તા’ છે. પણ ગુજરાતીઓએ શ્રીમાનને એટલા જલદીથી છોડી દેતા નથી. એ ‘કર્તાહર્તા’ છે. ‘કર્તા’ એટલે કરનારા, જમાવનારા, બનાવનારા અને ‘હર્તા’ એટલે? નાશ કરનારા? આપણાં આધુનિક રસોડાંઓમાં પ્રેશર-કૂકર સંસ્કૃતિ ચાલી રહી છે. બે મોઢાવાળો ઓવન છે અને ઉપર સ્ટીમથી રસોઈ થઈ જાય એવું કૂકર છે. આપણી જૂની ગુજરાતીમાં કહેવત હતી કે ઓલામાંથી ચૂલામાં પડ્યો. કોઈ જંતુ કે નાનું જાનવર ઓલાની આગમાંથી ભાગવા માટે કૂદયું અને ચૂલાની આગમાં પડ્યું એવો અર્થ છે. ઓલા શબ્દનો દૃશ્ય ઉચ્ચાર ઉલ્લી પણ થાય છે. ગામોમાં રસોડામાં બે નાના ચૂલા રહેતા હતા, એકમાં કદાચ ગરમી ઓછી રહેતી હતી અને એમાં રસોઈ ધીમે તાપે થતી હતી. એ ઓલો હતો. બીજામાં પ્રખર તાપ રહેતો, એ ચૂલો હતો. એ ચૂલાઓની રચના જ એ પ્રકારની હતી. આજે ગેસના ઓવન કે ચૂલામાં એક ઓછા તાપવાળો છે અને એક વધારે તાપવાળો છે જેની રચના એ જ સિદ્ધાંત પર આધારિત છે. આપણે ત્યાં એક શબ્દ છે: વીસમવું, જે હજી પણ વપરાય છે. રસોઈ થઈ ગયા પછી વરાળ અંદર જ બેસી જાય ત્યાં સુધી એને ઢાંકી રાખવાની ક્રિયાને વીસમવું કહેવાય છે. પ્રેશર-કૂકરવાળી જ આ વાત છે. આમાં ‘કાચર-કૂચર’ ખોરાકની વાત નથી. આમાં ‘કાચરકૂચર’ એટલે કાચું અને કોરું અન્ન. પણ એક ગુજરાતી શબ્દ જે ખરેખર અદ્ભુત છે એ છે: અંજળ! જ્યાં સુધી અન્ન અને જળનો સંબંધ છે. જ્યાં સુધી અંજળ છે ત્યાં સુધી આપણે નોકરી કરીએ છીએ. અંજળ છે ત્યાં સુધી એ ઘર કે નગર કે વ્યક્તિની સાથે રહીએ છીએ. હિંદી-ઉર્દૂમાં આવો જ એક શબ્દ છે: આબોદાના! પણ આબોદાનાનો અર્થ મર્યાદિત છે, ગુજરાતી અંજળ જેવો ઉદાત્ત નથી. આબોદાના રોટી અને નોકરી સુધી જ સીમિત છે. ગુજરાતી શબ્દ અંજળ લગભગ કિસ્મત કે વિધાતા જેટલી ઊંચાઈએ જાય છે. કેટલાય જૂના દૃેશ્ય શબ્દો ખોવાઈ ગયા છે, કેટલાય ખોવાવાની પ્રક્રિયામાં છે. આંગળિયાત એટલે પહેલા પતિનાં સંતાનો જે આંગળી પકડીને માની સાથે બીજા ઘરમાં આવ્યાં હતાં. ઘરખવું કે ઘરઘરણું એટલે પુનર્લગ્ન. ક્રિયાપદરૂપે વપરાય છે: એ ઘરઘીને આવી હતી. ઘણા શબ્દોનાં ગોત્ર મળતાં નથી. ‘બેબાકળો’ ક્યાંથી આવે છે? ‘ઉછેદિયું’. એટલે નિર્વંશ ગયો. એનો માલ. ‘ખોગીર’ એટલે ગુણ વગરનો માણસ. ‘આઝા’ એટલે ગાતા જવું અને છાતી કૂટતા જવું. એક જૂની કહેવત છે: વિવાહમાં વાજાં અને મરણમાં આઝા. ગુજરાતી ભાષામાં બજારોની એક પૂરી વેપારી ભાષાનો સમાવેશ થઈ ગયો છે. મુંબઈમાં વેપાર કરવો હોય તો ગુજરાતી શબ્દો જ વાપરવા પડે. ‘ઘટતું કરશો’નું અંગ્રેજી વેપલો શબ્દ ગુજરાતી છે. કિકબેક જેવા શબ્દ ગુજરાતી ‘કટકી કૌભાંડ’ જેવા કોમિક શબ્દ શોધી શકે છે. ‘ચોખ્ખો’ શબ્દ ક્યાંથી આવ્યો હશે? અને ‘નક્કી’? ‘ઊથલપાથલ’ એક રવાનુકારી શબ્દ છે, સાંભળવાથી જ એનો અર્થ સમજી શકાય છે. બંગાળીમાં ધંધાના શબ્દો ઓછા છે (‘ધંધો’ શબ્દ કોંકણીમાં પણ છે. એનું ગોત્ર પોર્ટુગીઝ છે?) બંગાળીઓ આંદોલનવાદી પ્રજા છે. એમની એક ગમ્મતી નોકરિયાત કહેવત: આશિ જાઈ માહિને પાઈ... કાજ કોરે બેશિ ચાઈ... (આવશું જઈશું, પગાર લઈશું પણ જો કામ કરીશું તો વધારે માગીશું). ભાષા અવાવરું (અવ્યવહારુ પરથી?) વસ્તુ નથી. અમેરિકનોએ એક શબ્દ બનાવ્યો છે: ‘રેઈનચેક’. અર્થ વાયદા જેવો થાય છે. કોઈ કંપની ૧૫૦ ડોલરની વસ્તુ ૧૦૦ ડોલરમાં આપે પણ માલ ખતમ થઈ ગયો હોય તો રેઇનચેક આપે. એટલે કે નવો માલ આવે ત્યારે ૨૦૦ ડોલરની કિંમત હોય તો પણ જેની પાસે રેઈનચેક હોય એને એ માલ વાયદા પ્રમાણે ૧૦૦ ડોલરમાં જ મળે. ગુજરાતી વેપારીને તો આ વિચારથી જ લો બ્લડપ્રેશર થઈ જાય. શબ્દભૂમિની યાત્રાનો એક રોમાંસ હોય છે. હવે એ છોડીને જઈએ. પણ આવજો કહેતાં પહેલાં શરાબીઓ કહે છે એમ: વન ફોર ધ રોડ! જતાં જતાં છેલ્લો એક પેગ પીતા જાઓ! આપણી મહાન ગુજરાતી સંસ્કૃતિમાં આ ‘વન ફોર ધ રોડ’ માટે અસ્સલ ગુજરાતી શબ્દપ્રયોગ છે. બાપુ! એક ‘પેંગડા છાક’ થઈ જાય. થાવા દો. છૂટા પડતી વખતે ઘોડાના પેંગડામાં પગ હોય અને એડી મારતાં પહેલાં એક છાક (પેગ) પી જાઓ એ થયો ‘પેંગડા છાક.’ આ પેંગડા છાક શબ્દમાં જે મજા છે એ ‘વન ફોર ધ રોડ’માં ક્યાં છે?... ક્લૉઝ અપ જીવન રમૂજી નથી. જીવનમાંથી ઉલ્લાસ નિચોવવા માટે તમારે ફિલસૂફ બનવું પડે છે. ફ્રાંસના સૌથી સફળ હાસ્યકાર ફિલિપ બુવાર્ડ.

આશુ પટેલ - કડવા નિર્ણયને પાછો ઠેલનારાઓએ સતત પછડાટો ખાવી પડે છે

કડવા નિર્ણયને પાછો ઠેલનારાઓએ સતત પછડાટો ખાવી પડે છે

સુખનો પાસવર્ડ - આશુ પટેલ

એક વાર એક ચોર કોઈ ખેતરમાં ચોરી કરતા ઝડપાઈ ગયો. એ ખેતરમાં કાંદાનો પાક ઊભો હતો અને રાતે કાંદાની ચોરી કરીને ભાગતી વખતે જ ખેડૂતે અડોશપડોશના ખેડૂતોની મદદથી તેને પકડી પાડ્યો હતો. ચોરેલા કાંદા સાથે એ ચોરને બીજે દિવસે ન્યાયાધીશ સામે રજૂ કરાયો. ન્યાયાધીશે આખી વાત સમજ્યા, સાંભળ્યા પછી ચુકાદો આપ્યો કે, તેં ચોરી કરી છે એ સાબિત થઈ ગયું છે એટલે તને સજા ફટકારું છું. પણ હું તને ત્રણ વિકલ્પ આપું છું. ક્યાં તો તેં આ કાંદા ચોર્યા છે એમાંથી સો કાંદા ખાઈ લે, ક્યાં તો તને સો કોરડા ફટકારવામાં આવશે એ સજા પસંદ કરી લે અથવા તો દસ સોના મહોર દંડ તરીકે ભરી દે. આમાંથી કોઈ પણ સજા તું પસંદ કરી શકે છે. ચોરે આંખ મીંચીને કહ્યું કે, ‘મને સો કાંદા ખાવાની સજા મંજૂર છે.’ ચોરે કાંદા ખાવાનું શરૂ કર્યું. જેમ જેમ એ કાંદા ખાતો ગયો એમ એમ તેની આંખોમાંથી પાણી નીકળવા માંડ્યું તેના શરીર પર પરસેવો વળવા માંડ્યો અને વચ્ચે બે-ત્રણ કાંદા વધુ તીખા આવી ગયા એટલે તેનો ચહેરો પણ લાલ લાલ થઈ ગયો. તેના મોઢા અને હોઠમાં બળતરા થવા લાગી. એમ છતાં તેણે કોરડાઓની સજાથી અને દસ સોનામહોરના દંડથી બચવા કાંદા ખાવાનું ચાલુ રાખ્યું. જોકે થોડા કાંદા ખાધા ત્યાં સુધીમાં તેનું શરીર અને મન જવાબ આપી ગયા. તેણે ન્યાયાધીશને કહ્યું કે, મારાથી સો કાંદા ખાઈ નહીં શકાય એના કરતા મને સો ફટકા ખાવાની સજા મંજૂર છે. પણ પાંચ-સાત ફટકા પડ્યા ત્યાં ચોર અડધો બેભાન થઈ ગયો. તેણે કાકલૂદી કરી કે મને ફટકા મારવાનું બંધ કરો, હું દસ સોના મહોરનો દંડ ચૂકવવા તૈયાર છું! આપણે ઘણા એવા માણસોને જોઈએ છીએ કે કોઈ કડવા નિર્ણય પર આવતા અગાઉ જીવનમાં તેઓ અનેક પછડાટ ખાય છે અને તેમણે પછી નાછૂટકે કડવો નિર્ણય લેવો પડે છે. માણસોની જ શું કામ સરકારની પણ કરી શકાય. ત્રાસવાદ અને પાકિસ્તાન નામના સેતાનો સામે આપણી સરકાર નાકલીટી તાણ્યે રાખે છે પણ છેવટે તો આપણે ઈઝરાયેલની જેમ ત્રાસવાદીઓ અને પાકિસ્તાનને ધોકાવાળી કરવાનો નિર્ણય લેવો જ પડશે. ઉપરના દૃષ્ટાતમાં અને આપણા દેશમાં ફરક એ છે કે પાકિસ્તાન અને ત્રાસવાદીઓરૂપી ચોર ભારતરૂપી કોટવાલને અપમાનરૂપી કાંદા ખવડાવવાના અને હજારો નિર્દોષ માણસોને ફૂંકી મારવાની સજા ફટકારે છે અને આપણા ત્રીજા અને તિરસ્કૃત વિશ્ર્વના સભ્ય સમા શાસકો મૂંગા મોઢે એ સહન કરી રહ્યાં છે. જખ મારીને કડવો નિર્ણય લેવાની ફરજ નહીં પડે ત્યાં સુધી આપણો દેશ કોટવાલની ભૂમિકામાં હોવા છતાં પેલા ચોરની જેમ મૂર્ખાઈ કરતો રહેશે! http://www.bombaysamachar.com/frmStoryShow.aspx?sNo=104185

Gold Price in INR per 10 GM from 1950

In 1950, the price of gold was around Rs 100 per 10 gm of gold. Now it reaches to value of  Rs 32000 per 10 gm of gold. Gold prices touched a record high in 2012.

 Gold Price in INR per 10 GM from 1950

Year    Rate(In INR)
1950    Rs.99
1951    Rs.98
1952    Rs.76
1953    Rs.73
1954    Rs.77
1955    Rs.79
1956    Rs.90
1957    Rs.90
1958    Rs.95
1959    Rs.102
1960    Rs.111

1961    Rs.119
1962    Rs.119
1963    Rs.97
1964    Rs.63
1965    Rs.71
1966    Rs.83  
1967    Rs.102
1968    Rs.162
1969    Rs.176
1970    Rs.184

1971    Rs.193
1972    Rs.202
1973    Rs.243
1974    Rs.369
1975    Rs.520
1976    Rs.545
1977    Rs.486
1978    Rs.685
1979    Rs.890
1980    Rs.1300

1981    Rs.1800
1982    Rs.1600
1983    Rs.1800
1984    Rs.1900
1985    Rs.2000
1986    Rs.2100
1987    Rs.2500
1988    Rs.3000
1989    Rs.3100
1990    Rs.3200

1991    Rs.3400
1992    Rs.4300
1993    Rs.4100
1994    Rs.4500
1995    Rs.4650
1996    Rs.5100
1997    Rs.4700
1998    Rs.4000
1999    Rs.4200
2000    Rs.4400

2001    Rs.4300
2002    Rs.5000
2003    Rs.5700
2004    Rs.5800
2005    Rs.7000
2006    Rs.9000
2007    Rs.10800
2008    Rs.12500
2009    Rs.14500
2010    Rs.18000

2011    Rs.25000
2012    Rs.32000
2013    Rs.29000

સારે ગાંવ કી ફિકર

દુબલે કાજી સરકાર હવે ફૂડ બિલ ને લૅન્ડ બિલ લાવ્યા પછી દેશમાં એક કરોડ ફેરિયાઓને લાઈસન્સ આપવાની છે. સવાસો કરોડની વસ્તીમાં શું એક કરોડ ફેરિયાઓ હશે? આનો મતલબ એ થયો કે દર સવાસો વ્યક્તિએ એક ફેરિયો અને આ સવાસોમાં મૂકેશ અંબાણીથી લઈને નરેન્દ્ર મોદી. પણ આવી ગયા અને રસ્તા પર સૂઈ જનારા ભિખારીઓ પણ આવી ગયા. પ્રજા આટલા બધા ફેરિયાઓનું કરશે શું? ફેરિયાઓને રોજી મેળવવાનો હક્ક છે. ટૅક્સ ભરનારાઓને ફૂટપાથ પર ચાલવાનો હક્ક નથી. સરકાર ફેરીવાળાઓની હાલાકી સમજે છે પણ જેઓ પોતાની દુકાનમાં લાખો રૂપિયાનું રોકાણ કરીને બેઠા છે એમની દુકાનને અડીને જ ફેરિયાઓ પોતાનો ધંધો શરૂ કરી દે છે ત્યારે એ દુકાનદારોની હાલાકી સમજનાર કોઈ ધણીધોરી નથી હોતું. ૨૦૧૪ની ચૂંટણી નજીક આવી ગઈ છે એટલે કૉંગ્રેસ સરકાર ડેસ્પરેટ બની ગઈ છે. આખા દેશને ફેરીવાલા ક્ષેત્ર કે હૉકર્સ ઝોન બનાવી રહી છે. બાળ મજૂરીના કાયદાની ઐસીતૈસી કરીને ૧૪-૧૪ વરસના છોકરાઓને ફેરિયા બનવાનું ઉત્તેજન આપી રહી છે. સર્વશિક્ષા અભિયાનને નાખો ઉકરડામાં. રસ્તા પર પથારો કરીને માલસામાન વેચનારાઓ પાસેથી સ્થાનિક પોલીસ, સ્થાનિક ગુંડો, સ્થાનિક રાજકારણી અને સ્થાનિક બ્યુરોક્રેસીનો સભ્ય એટલે કે મ્યુનિસિપાલિટીની વૉર્ડ ઓફિસનો અધિકારી. આ સૌને હપ્તા મળે છે. કૉંગ્રેસી સરકાર આ સમજે છે. એને ખબર છે કે એક કરોડ ફેરિયાઓને લાઈસન્સ આપી દીધા પછી એ એક કરોડ કુટુંબો ઉપરાંત ફેરિયાઓ જેમને ટુકડા નાખે છે એ પોલીસો, રાજકારણીઓ, ગુંડાઓ અને સરકારી કર્મચારીઓનાં કુટુંબો પણ ૨૦૧૪માં કૉંગ્રેસને જ વૉટ આપવાના. કૉંગ્રેસે હવે કોઈથી ડરવાનું નથી. નરેન્દ્ર મોદીથી પણ નહીં. એક રૂપિયે કિલો મળતો બાજરાનો રોટલો ખાધા પછી રસ્તો રોકીને ધંધો કરી લેતા કરોડો લોકો સોનિયાજીની સાથે છે. રાહુલ બાબાનું રાજ અમર રાખવું હોય તો એમણે જલદી જલદી લગન કરીને બાળકો પેદા કરી લેવા જોઈએ. નહીં તો રાહુલ બાબા નહીં હોય ત્યારે આ દેશ અનાથ થઈ જવાનો. જય હિંદ. Source, Mumbai Samachar,13-09-2013

How To Blog Anonymously And Maintain Control Of Your Personal Privacy - Guide

If you want to cover sensitive issues on your blog, or just keep unwanted readers off your content, here are some specific guidelines on how to blog anonymously while maintaining greater control of your personal privacy.

Link: http://www.masternewmedia.org/how-to-blog-anonymously-and-maintain-control-of-your-personal-privacy-guide/#ixzz2exPalRZD

As whistleblowing bloggers keep reporting on stories often ignored by mainstream media, more and more working bloggers do get fired for what they write inside their blogs.
How do you then, under such circumstances, protect your content from too curious explorers while making it accessible only to selected people?
Hide your IP address, blog anonimously, avoid Google indexing like poison. Keeping your privacy defenses high does not require you to be a geek anymore.
To blog anonymously and to keep undesired readers away from your unvetted thoughts, put to use some of these simple privacy precautions.

How to Blog Safely (About Work or Anything Else)

Introduction

Blogs are like personal telephone calls crossed with newspapers. They're the perfect tool for sharing your favorite chocolate mousse recipe with friends - or for upholding the basic tenets of democracy by letting the public know that a corrupt government official has been paying off your boss.
If you blog, there are no guarantees you'll attract a readership of thousands. But at least a few readers will find your blog, and they may be the people you'd least want or expect. These include potential or current employers, coworkers, and professional colleagues; your neighbors; your spouse or partner; your family; and anyone else curious enough to type your name, email address or screen name into Google or Feedster and click a few links.
The point is that anyone can eventually find your blog if your real identity is tied to it in some way. And there may be consequences.
Family members may be shocked or upset when they read your uncensored thoughts. A potential boss may think twice about hiring you. But these concerns shouldn't stop you from writing. Instead, they should inspire you to keep your blog private, or accessible only to certain trusted people.
Here EFF offers a few simple precautions to help you maintain control of your personal privacy so that you can express yourself without facing unjust retaliation.
If followed correctly, these protections can save you from embarrassment or just plain weirdness in front of your friends and coworkers.

Blog Anonymously

The best way to blog and still preserve some privacy is to do it anonymously. But being anonymous isn't as easy as you might think.
Let's say you want to start a blog about your terrible work environment but you don't want to risk your boss or colleagues discovering that you're writing about them. You'll want to consider how to anonymize every possible detail about your situation. And you may also want to use one of several technologies that make it hard for anyone to trace the blog back to you.

1. Use a Pseudonym and Don't Give Away Any Identifying Details

When you write about your workplace, be sure not to give away telling details. These include things like where you're located, how many employees there are, and the specific sort of business you do.
Even general details can give away a lot. If, for example, you write, "I work at an unnamed weekly newspaper in Seattle," it's clear that you work in one of two places. So be smart. Instead, you might say that you work at a media outlet in a mid-sized city.
Obviously, don't use real names or post pictures of yourself. And don't use pseudonyms that sound like the real names they're based on--so, for instance, don't anonymize the name "Annalee" by using the name "Leanne."
And remember that almost any kind of personal information can give your identity away - you may be the only one at your workplace with a particular birthday, or with an orange tabby.
Also, if you are concerned about your colleagues finding out about your blog, do not blog while you are at work. Period. You could get in trouble for using company resources like an Internet connection to maintain your blog, and it will be very hard for you to argue that the blog is a work-related activity. It will also be much more difficult for you to hide your blogging from officemates and IT operators who observe traffic over the office network.

2. Use Anonymizing Technologies

There are a number of technical solutions for the blogger who wishes to remain anonymous.
Invisiblog.com is a service that offers anonymous blog hosting for free. You may create a blog there with no real names attached. Even the people who run the service will not have access to your name.
If you are worried that your blog-hosting service may be logging your unique IP address and thus tracking what computer you're blogging from, you can use the anonymous network Tor to edit your blog.
Tor routes your Internet traffic through what's called an "overlay network" that hides your IP address. More importantly, Tor makes it difficult for snoops on the Internet to follow the path your data takes and trace it back to you.
For people who want something very user-friendly, Anonymizer.com offers a product called "Anonymous Surfing," which routes your Internet traffic through an anonymizing server and can hide your IP address from the services hosting your blog.

3. Use Ping Servers

If you want to protect your privacy while getting news out quickly, try using ping servers to broadcast your blog entry for you.
Pingomatic is a tool that allows you to do this by broadcasting to a lot of news venues at once, while making you untraceable. The program will send out notice (a "ping") about your blog entry to several blog search engines like Feedster and Technorati. Once those sites list your entry (which is usually within a few minutes) you can take the entry down. Thus the news gets out rapidly and its source can evaporate within half an hour. This protects the speaker while also helping the blog entry reach people fast.

4. Limit Your Audience

Many blogging services, including LiveJournal, allow you to designate individual posts or your entire blog as available only to those who have the password, or to people whom you've designated as friends.
If your blog's main goal is to communicate to friends and family, and you want to avoid any collateral damage to your privacy, consider using such a feature. If you host your own blog, you can also set it up to be password-protected, or to be visible only to people looking at it from certain computers.

5. Don't Be Googleable

If you want to exclude most major search engines like Google from including your blog in search results, you can create a special file that tells these search services to ignore your domain. The file is called robots.txt, or a Robots Text File. You can also use it to exclude search engines from gaining access to certain parts of your blog.
If you don't know how to do this yourself, you can use the "Robots Text File Generator" tool for free at Web Tool Central (Update: the resource indicated is not yet available, try this free service from Hypergurl.com instead). However, it's important to remember that search engines like Google may choose to ignore a robots.txt file, thus making your blog easily searchable.
There are many tools and tricks for making your blog less searchable, without relying on robots.txt.

6. Register Your Domain Name Anonymously

Even if you don't give your real name or personal information in your blog, people can look up the WHOIS records for your domain name and find out who you are. If you don't want anyone to do this, consider registering your domain name anonymously.
The Online Policy Group (OPG) offers privacy-protective domain name registration at https://www.onlinepolicy.org/forms/opg-domain-create.shtml

Blog Without Getting Fired

A handful of bloggers have recently discovered that their labors of love may lead to unemployment. By some estimates, dozens of people have been fired for blogging, and the numbers are growing every day.
The bad news is that in many cases, there is no legal means of redress if you've been fired for blogging.
While your right to free speech is protected by the First Amendment, this protection does not shield you from the consequences of what you say.
The First Amendment protects speech from being censored by the government; it does not regulate what private parties (such as most employers) do. In states with "at will" employment laws like California, employers can fire you at any time, for any reason. And no state has laws that specifically protect bloggers from discrimination, on the job or otherwise.
One way to make sure your blog doesn't earn you a pink slip is to make sure that you write about certain protected topics. Most states have laws designed to prevent employers from firing people who talk openly about their politics outside of work, for example. Be warned that laws like this do vary widely from state to state, and many are untested when it comes to blogging.

1. Political Opinions

Many states, including California, include sections in their Labor Code that prohibit employers from regulating their employees' political activities and affiliations, or influencing employees' political activities by threatening to fire them.
If you blog about membership in the Libertarian Party and your boss fires you for it, you might very well have a case against him or her.

2. Unionizing

In many states, talking or writing about unionizing your workforce is strongly protected by the law, so in many cases blogging about your efforts to unionize will be safe. Also, if you are in a union, it's possible that your contract may have been negotiated in a way that permits blogging.
Some states protect "concerted" speech about the workplace, which means that if two or more people start a blog discussing the conditions in their workplace, this activity could be protected under local labor laws.

3. Whistleblowing

Often there are legal shields to protect whistleblowers - people who expose the harmful activities of their employers for the public good.
However, many people have the misconception that if you report the regulatory violations (of, say, toxic emissions limits) or illegal activities of your employer in a blog, you're protected. But that isn't the case.
You need to report the problems to the appropriate regulatory or law enforcement bodies first. You can also complain to a manager at your company. But notify somebody in authority about the sludge your company is dumping in the wetlands first, then blog about it.

4. Reporting on Your Work For The Government

If you work for the government, blogging about what's happening at the office is protected speech under the First Amendment. It's also in the public interest to know what's happening in your workplace, because citizens are paying you with their tax dollars. Obviously, do not post classified or confidential information.

5. Legal Off-Duty Activities

Some states have laws that may protect an employee or applicant's legal off-duty blogging, especially if the employer has no policy or an unreasonably restrictive policy with regard to off-duty speech activities.
For example, California has a law protecting employees from "demotion, suspension, or discharge from employment for lawful conduct occurring during nonworking hours away from the employer's premises." These laws have not been tested in a blogging context.
If you are terminated for blogging while off-duty, you should contact an employment attorney to see what rights you may have.

Blog Without Fear

Blogs are getting a lot of attention these days. You can no longer safely assume that people in your offline life won't find out about your blog, if you ever could.
New RSS tools and services mean that it's even easier than ever search and aggregate blog entries.
As long as you blog anonymously and in a work-safe way, what you say online is far less likely to come back to hurt you.

Additional Resources on How to Blog Anonymously

• CNET's guide to workplace blogging



• How Tor works



• Anonymizer's Anonymous Surfing



• The Bloggers' Rights Blog



• A Technical Guide to Anonymous Blogging (An Early Draft), by Ethan Zuckerman



• EFF's Legal Guide for Bloggers



• How To Surf The Net Anonymously: A Mini-Guide



• Online Privacy: How To Hide Your Google Search Trails



• Anonymous Surfing: What The Benefits And Issues Of Making Yourself Invisible Online?



• How To Bypass Internet Censorship And Filters: A Guide To Circumvention Technologies And Anonymous Browsing

Originally written by the Electronic Frontier Foundation team and first published on May 31st 2005 as "How to Blog Safely (About Work or Anything Else)"



Link: http://www.masternewmedia.org/how-to-blog-anonymously-and-maintain-control-of-your-personal-privacy-guide/#ixzz2exQBbDk2

Link: http://www.masternewmedia.org/how-to-blog-anonymously-and-maintain-control-of-your-personal-privacy-guide/#ixzz2exPwiTDI

Link: http://www.masternewmedia.org/how-to-blog-anonymously-and-maintain-control-of-your-personal-privacy-guide/#ixzz2exPhC0ua

Narendra Modi as the anti-Nehru - Rajeev Mantri and Harsh Gupta

Rajeev Mantri    Harsh Gupta

Narendra Modi represents the comprehensive philosophical counter to the Nehruvian consensus

 Mon, Sep 02 2013. 02 21 PM IST

India’s first Prime Minister Jawaharlal Nehru defined the philosophical debate in Indian politics till his death in 1964. The worldview he espoused has come to be known as Nehruvian. It entailed pervasive state control over the economy, an idealistic stance in foreign affairs, and special consideration to certain communities in domestic policy.

But the Congress was far from a one-man or one-ideology party in the 1950s—it was a big tent with a vibrant right wing, too. Its decline as a political institution began under Nehru, who was the first prime minister to abuse Article 356 and dismiss Kerala’s elected state government in 1959. Even if Nehru was not inclined to take this position, he reportedly allowed himself to be overruled by the Congress president, his daughter Indira Gandhi, whom he had gotten installed as party president. This Stalinist template, where no distinction is made between party and state, and the executive is debased at the expense of the party, was pioneered by Nehru and has been followed by almost all successive Congress prime ministers: Manmohan Singh has only elevated it to a new high. The emasculation of inner-party democracy accelerated under Indira Gandhi, was continued by her son Rajiv Gandhi and has been dutifully carried forward by his wife Sonia Gandhi.

Jivatram Bhagwandas Kripalani opposed Nehru vigorously on the issue of allowing separate personal laws for Muslims in 1955, charging him with communalism on the floor of Parliament. C. Rajagopalachariquit the Congress at age 80 in 1959 to establish the Swatantra Party, espousing economic liberalism. “The Congress Party has swung to the Left, what is wanted is not an ultra or outer-Left...but a strong and articulate Right,” Rajaji wrote in his essay Our Democracy. The Swatantra Party was later hounded by Indira Gandhi, who nationalized industries to decimate Swatantra Party’s financial backers. It was a classic case of destroying economic freedom to kill political freedom.

But Nehru’s most formidable ideological opponent was Vallabhbhai Patel, and it was Patel’s death on 15 December, 1950, that accelerated India’s tilt towards the left.

Patel’s worldview was substantively different from Nehru’s in many important spheres. Despite opposition from Nehru, Patel got a mosque shifted—whether one agrees with it or not—to rebuild a temple at Somnath that had been repeatedly destroyed over the centuries by Muslim invaders. Mahatma Gandhi gave his blessings to Patel but wanted no public funds to be used for the construction of the temple. On China, their views differed with Patel advocating help to Tibet when it was invaded—and Patel turned out to be right. On Kashmir’s accession to India, Patel’s realism was again overruled, and Nehru needlessly internationalized the issue by inviting intervention from the United Nations.

On economic issues too, they had significant differences, with Patel repeatedly opposing Nehru’s demand for establishing the Planning Commission. It was on Patel’s insistence that the Commission was given an advisory role only, with its policies subject to the Union cabinet’s review and approval. Nehru wanted to define the purpose of planning as the elimination of “the motive of private gain in economic activity or organization of society and the antisocial concentration of wealth and means of production.” Patel prevailed over him and got this language deleted.

That Nehru sought to endow an unconstitutional body with such sweeping powers only betrays his affinity for a centralized, anti-market, if not communist, approach to economic development.

Their positions on zamindari abolition and the use of eminent domain for land acquisition further illuminate their philosophical leanings. Patel wanted compensation as market price plus 15%, while Nehru favoured no compensation. Patel also successfully supported Rajendra Prasad for President of India, and Purushottam Das Tandon for Congress party president in 1950, not just for ideological reasons but also to show Nehru that he couldn’t always dictate terms. Only Patel commanded the political heft to counter Nehru, and with his demise, the right wing within the Congress lost its strongest ballast.

Just as with Swami Vivekananda, leftist intellectuals are confused whether to re-appropriate the legacy of Patel, or to escalate their attacks to make them toxic for the right. They are tempted to try re-appropriation because of the titanic stature of these individuals, but at the same time they are unable to reconcile the liberal views of Patel and Vivekananda with their own collectivist dogma, which they have managed to label as liberal.

In such a political-historical context enters Narendra Modi. His economic record has been debated threadbare. There have been cases where newspapers have published false data, perhaps in their eagerness to bring down his record, and then retracted. Nobody credible doubts that Modi’s tenure as Gujarat chief minister has accelerated Gujarat’s economic progress.

Modi’s critics argue that he may be a good administrator, but he isn’t inclusive and is autocratic. He has been said to be insufficiently reformist. Above all, Narendra Modi is not secular—he is painted as someone who is too divisive and obdurate to lead a diverse nation like India.

This is an inaccurate narrative. The word inclusive has become a euphemism to justify irresponsible government spending, often based upon identity, and it is parroted by all who believe in the type of socialism that kept India impoverished for decades. Even the darling of the self-described secular crowd, JDU’s Nitish Kumar, is a dyed-in-the-wool socialist from the Ram Manohar Lohia school of thought.

Kumar’s government already receives over 75% of its revenue from New Delhi, yet he agitates for more. The sustainability of his Bihar model will be determined by his ability to extract taxpayer funds remitted from other parts of India. Essentially, Kumar is willing to barter political support in exchange for even more funds from New Delhi.

This kind of parasitic growth is unsustainable and undesirable. Not only does it hurt the poor, it weakens India’s federal structure by centralizing power in New Delhi and by making states dependent on Union government handouts. To quote economist Frédéric Bastiat, Kumar seems to believe in the fiction that everyone can live at the expense of everybody else.

In stark contrast, Modi stands out as the only major Indian political leader since Atal Bihari Vajpayee to advocate that government has no business to be in business. No mass leader in recent times, even from the BJP, has been as explicit in expressing this view on the role of government. India has witnessed economic growth since 1991 because the government stepped back from areas where it had no reason to be in the first place. It is economic liberalism that has catalyzed economic growth in India, and strong doses of it are the need of the hour. Modi has spoken unequivocally in favour of federalism and decentralization, too, calling for flexibility to state governments in designing welfare schemes.

In India, one is branded communal if one doesn’t support state welfare of citizens based on religious criteria. This is a hideous perversion of secularism. Can UK’s prime minister or the US president get away with saying that any one community has the first right over the country’s resources? Yet, in India, Manmohan Singh said exactly this for Muslims, and is considered secular. The hideousness of secular politics has plumbed new depths in recent times. During a rally at Azamgarh at the time of the Uttar Pradesh assembly elections, Congress parliamentarian Salman Khurshid said that the Congress president “wept bitterly” on seeing images of the encounter that took place at Batla House. Congress leaders like Digivijay Singh insisted the encounter was fake before a judicial verdict was delivered. Tears were shed for the terrorists killed in the encounter, but apparently there were no tears shed for policeman Mohan Chand Sharma, who was murdered by the terrorists at Batla House.

The Congress-led United Progressive Alliance government has gone so far as to advocate special courts for Muslims to expedite trials for them. Don’t members of other communities deserve speedier justice?

Patel had severe disagreements with Nehru and Abul Kalam Azad over the allocation of housing in Delhi that used to be occupied by Muslims who, after partition, migrated to Pakistan. Nehru and Azad insisted that only Muslims should stay in those homes, whereas Patel held that no secular government could take such a stand. The gatekeepers of secularism would have charged Patel as communal today, just as they attack Modi as communal for upholding the same principle.

Patel unreservedly condemned the methods adopted by communists as being against the rule of law - he said that “their philosophy is to exploit every situation, to create chaos and anarchy, in the belief that, in such conditions, it would be possible for them to seize power.”

The same charges - fascist, communalist, capitalist—made against Patel during his lifetime and since his demise have been levelled against Modi. This only shows that the Nehruvian consensus has never been so threatened in India as it is today—and those wedded to Nehru’s ideas will do everything they can to prevent the implosion of this consensus.

Rajeev Mantri and Harsh Gupta are co-founders of the India Enterprise Council.

http://www.livemint.com/Opinion/DCrr6B9v1MvR6QTEMGDcJM/Narendra-Modi-as-the-antiNehru.html

WHEN GERMANY IS CHRISTIAN, IS INDIA HINDU?

May 4, 2013 · by mariawirthblog 

Though I live in India since long, there are still some points that I find hard to understand – for example why many so called educated Indians on TV discussion forums become agitated whenever ‘Hindutva’ is mentioned. The majority of Indians are Hindus. India is special because of its ancient Hindu tradition. Westerners are drawn to India because of it. Why then is there this resistance by many Indians to acknowledge the Hindu roots of their country? Why do some people even give the impression as if an India that values those Hindu roots was dangerous? Don’t they know better?

Their attitude is strange for two reasons. First, those people have a problem only with ‘Hindu’ India, but not with ‘Muslim’ or ‘Christian’ countries. Germany for example, is a secular country and only 59 percent of the population are registered with the two big Christian Churches (Protestant and Catholic). Nevertheless, the country is bracketed under ‘Christian countries’. Angela Merkel, the Chancellor, stressed recently the Christian roots of Germany and urged the population ‘to go back to Christian values’. In 2012, she postponed her trip to the G-8 summit for a day to address the German Catholic Day. In September 2011, the Pope was invited to address the German Parliament. Two major political parties carry ‘Christian’ in their name, including Angela Merkel’s ruling party. Government agencies even collect the Church tax (8 percent of the income tax) and pass it on to the Churches.

Germans are not agitated that Germany is called a Christian country, though I actually would understand if they were. After all, the history of the Church is appalling. The so called success story of Christianity depended greatly on tyranny.  “Convert or die”, were the options given not only to the indigenous population in America some five hundred years ago. In Germany, too, 1200 years ago, the emperor Karl the Great ordered the death sentence for refusal of baptism in his newly conquered realms. It provoked his advisor Alkuin to comment: ‘One can force them to baptism, but how to force them to believe?’’ Heresy was put down with an iron hand. I still remember a visit to the Nuremberg castle prison as a school kid. There, we were shown the torture chamber and the torture instruments that were used during inquisition. Unbelievable cruelty!

Those times, when one’s life was in danger if one dissented with the dogmas of the Church, are thankfully over. And nowadays many in the west do dissent and leave the Church in a steady stream – in Germany alone over 2 million officially signed out in the last ten years and during a survey in 2011, 5,5 million Germans ‘considered’ leaving the Church – partly because they are disgusted with the less than holy behavior of Church officials and partly because they can’t believe in the dogmas, for example that ‘Jesus is the only way’ and that God sends all those who don’t accept this to hell.

And here comes the second reason why the resistance to associate India with Hindutva by Indians is difficult to understand. Hinduism is in a different category from the Abrahamic religions. Its history, compared to Christianity and Islam was undoubtedly the least violent as it spread in ancient times by convincing arguments and not by force. It is not a belief system that demands blind belief in dogmas and the suspension of one’s intelligence. On the contrary, Hinduism encourages using one’s intelligence to the hilt. The rishis enquired into truth, discovered universal laws and showed how to live life in an ideal way. Hinduism (please don’t get irritated by this ’modern’ word. In today’s world it is in use for the many streams of Sanatana Dharma) comprises a huge body of ancient literature, not only regarding Dharma and philosophy, but also regarding music, architecture, dance, science, astronomy, economics, politics, etc. If Germany or any other western country had this kind of literary treasure, it would be so proud and highlight its greatness on every occasion.Yet we Germans have to be content with only one ‘ancient’ epic which was written around 800 years ago and probably refers to incidents around 400 AD. That is how far back ‘antiquity’ reaches in Europe, and of course children in Germany hear of this epic, called ‘Nibelungenlied’, in school. Naturally westerners consider the existence of Sri Krishna and Sri Rama as myths. How could they acknowledge a civilization much more ancient and much more refined than their own?
Inexplicably, Indians cater to western arrogance and ignorance by downplaying and even denying their tradition. There is a “Copernicus Marg’ in New Delhi and Indian children do not get to hear in school that the rishis of the Rg Veda knew already that the earth is round and goes around the sun – thousands of years before westerners ‘discovered’ it. (Rg 10’22’14)
When I read some Upanishads, I was stunned at the profundity. Here was expressed in clear terms what I intuitively had felt to be true, but could not have expressed clearly. Brahman is not partial; it is the invisible, indivisible essence in everything. Everyone gets again and again a chance to discover the ultimate truth and is free to choose his way back to it. Helpful hints are given but not imposed.

 In my early days in India, I thought that every Indian knew and valued his tradition. Slowly I realized that I was wrong. The British colonial masters had been successful in not only weaning away many of the elite from their ancient tradition but even making them despise it. It helped that the ‘educated’ class could no longer read the original Sanskrit texts and believed what the British told them. This lack of knowledge and the brainwashing by the British education may be the reason why many ‘modern’ Indians are against anything ‘Hindu’. They don’t realize the difference between western religions that have to be believed (or at least professed) blindly, and which discourage if not forbid their adherents to think on their own and the multi-layered Hindu Dharma which gives freedom and encourages using one’s intelligence.

Many of the educated class do not realize that on one hand, westerners, especially those who dream to impose their own religion on this vast country, will applaud them for denigrating Hindu Dharma, because this helps western universalism to spread in India. On the other hand, many westerners, including Church people, very well know the value and surreptitiously appropriate insights from the vast Indian knowledge system, drop the original source and present it either as their own or make it look as if these insights had been known in the west.

Rajiv Malhotra of Infinity Foundation has done painstaking research in this field and has documented many cases of “digestion” of Dharma civilization into western universalism. Hindu civilization is gradually being depleted of its valuable, exclusive assets and what is left is dismissed as inferior.

If only missionaries denigrated Hindu Dharma, it would not be so bad, as they clearly have an agenda which discerning Indians would detect. But sadly, Indians with Hindu names assist them because they wrongly believe that Hinduism is inferior to western religions. They belittle everything Hindu instead of getting thorough knowledge. As a rule, they know little about their tradition except what the British told them, i.e. that the major features are caste system and idol worship. They don’t realize that India would gain, not lose, if it solidly backed its profound and all inclusive Hindu tradition. The Dalai Lama said some time ago that already as a youth in Lhasa, he had been deeply impressed by the richness of Indian thought. “India has great potential to help the world,” he added. When will the westernized Indian elite realize it?

by Maria Wirth

http://mariawirthblog.wordpress.com/2013/05/04/when-germany-is-christian-is-india-hindu/

कृपया मत कहिये कि, “सभी धर्म समान हैं”

September 11, 2013 · by mariawirthblog · in Uncategorized

हठधर्मी ख्रिश्चानिटी के दम घुटनेवाले माहौल में पली हुई एक महिला के विचार, जो हिंदू धर्म की लचीली स्वतंत्रता और ताजापन को सहारती हैं- और हिंदू समाज के एक घटक की अपने निजी धर्म के प्रति अपराध की भावना को देख कर अचम्भित महसूस करती है- हालांकि जीवन में पूर्णत्व पाने के लिये हिंदू धर्म सब से बढ़िया रास्ता है।

हिंदू कहा करते थे, “सभी धर्म समान हैं।” वास्तव में, दो सबसे बड़े धर्म, ख्रिश्चानिटी औऱ इस्लाम इस बात से सहमत नहीं हैं, इस सच का सामना वह नहीं करना चाहते थे। यह दोनो धर्म यही दावा करते थे कि, “केवल हमारा धर्म ही सच्चा धर्म है। केवल हमारा भगवान ही सच्चा भगवान है।” सभी धर्मों को समान कहने से, हिंदू धर्म ऊँचा हो कर उन की बराबरी में आयेगा, ऐसी हिंदूओं की भोली सोच या श्रद्धा के उपर उन को दया आती थी। वास्तव में, “सच्चा धर्म” कतई इस बात को स्वीकार करनेवाला नहीं था।

अब हिंदू कहते हैं कि, “हम सभी धर्मों का आदर करते हैं। हम हमारे बच्चों को यही सिखाते हैं। हमारे बच्चे ख्रिश्चानिटी और इस्लाम के बारे में और वह धर्म कितने अच्छे हैं इस के बारे में सुनते हैं। हम किसी की भावनाओं का अनादर नहीं करना चाहते, इसलिये हम हिंदू धर्म के बारे में उन को बहुत कम ज्ञान देते हैं, और जो भी बताते हैं वह त्योहारो और रिवाजो के बारे में थोडीबहुत जानकारी होती है। हम हिंदूओं के गहरे तत्त्वज्ञान और वैज्ञानिक सूक्ष्म दृष्टी के बारे में कुछ नहीं बताते, क्यों कि इस से हिंदू धर्म की महानता चित्रित होगी और उस से अन्य धर्मीयों को नाराज़गी होगी।”

और एक बात यह भी है, कि ख्रिश्चानिटी और इस्लाम हिंदू धर्म का आदर नहीं करते, इस सच का सामना हिंदू करना नहीं चाहते। इन धर्मों के उपदेशक हिंदूओं के मुँह पर तो नहीं कहते, लेकिन उन के समुदाय में जरूर कहते हैं कि, “यदि हिंदू सच्चे धर्म में परिवर्तन नहीं करेंगे, तो वह नरक में जायेंगे। भूल तो उन्ही की है। हम ने उन को जीझस और उसके पिता या पैगंबर और अल्लाह के बारे में बताया है। फिर भी वह इतने मगरूर और मूरख हैं, कि अभी भी उन के झूटे भगवानों को छोडते नहीं हैं। मगर गॉड/अल्लाह महान है। वह ज़रूर उन्हें नरक की ज्वालाओं में तडपने की सज़ा देगा।”

 “हम सभी धर्मों का आदर करते हैं” वाली मानसिकता के एक और भिन्न रूप में हिंदू ऐसा भी कहते हैं कि, “सभी धर्मों में मानव को अच्छे विचार, वाणी और बरताव ही सिखाया जाता है और वही उसे सृष्टी का निर्माण करनेवाले भगवान की तरफ ले जाता है। हिंदू आंतर धर्मीय संवादों में भाग लेते हैं और सभी धर्मों में क्या समानता है, इसी की खोज में रहते हैं। समानताएँ तो हैं ही। हिंदू उसी के उपर आगे बढ़ते हैं। “हाँ, सभी धर्मों में अच्छी बाते होती हैं। हाँ, सभी धर्मों में अच्छे लोग होते हैँ।” शायद अपने आप को यकीन दिलाने के लिये, सभी धर्मों में अच्छाई सिखायी जाती है, इस बात को वह बार बार दोहराते रहते हैं। किंतु, अंदर ही अंदर हिंदू जानते हैं कि, यह सच नहीं है और इस में तात्विक सत्यनिष्ठा भी नहीं है। वह जानते हैं कि, ख्रिश्चानिटी और इस्लाम अपना रास्ता भूल कर अपने अनुयायीओं को अपवर्जन और नफ़रत सिखा रहें हैं।

इन धर्मों ने अन्यधर्मीयों के ऊपर अत्याचार किये जाने का समर्थन किया है औऱ सामान्य रूप से दयालु स्वभाव के इन्सानों का मनोमार्जन कर के उन्हे किसी काल्पनिक भगवान के लिये लड़ने पर आमादा किया है। उन के धर्म में जो बताया गया है उस में श्रद्धा न रखनेवालें ‘अन्यों’ का यह भगवान तिरस्कार करता है, ऐसा उनके दिमाग में घुसाया गया है। उन्हों ने इतिहास में खून की नदीयाँ बहायी है। लेकिन हिंदू इस बात को अनदेखी करते हैं। वह शायद ऐसा मानते होंगे कि, ‘बिना वजह क्यों उकसाना?’ जिस से हजारो सालों के जुल्म और उत्पीडन के घाव सहकर बनी हुई मानसिकता का परिचय होता है।

क्या अब समय नहीं आया है, कि हिंदू इस बात की सच्चाई समझ लें। स्वामी विवेकानंद ने कहा था, कि हिंदू धर्म छोडने वाला हर व्यक्ति हिंदू की संख्या एक से कम नहीं करता, बल्कि दुष्मनों की संख्या एक से बढ़ाता है। जब उन्हों ने यह कहा था, तब भारत ब्रिटिशों के राज का एक हिस्सा था और ख्रिश्चन्स और मुस्लिमों को “मूर्तिपूजक हिंदुओं” से खुद को उच्च स्तर का मानने के लिये प्रोत्साहित किया जाता था।

हिंदू समाज के अभिजात वर्ग ने ब्रिटिशों की विद्वेषपूर्ण शिक्षा पद्धति के कारण अपने ही धर्म को नीचा देखा और दिखाया, इसलिये हिंदू इस सत्य को सब के सामने नहीं ला पाये। फिर भी, आज, आज़ादी पाने के 66 साल बाद, पूरी दुनिया को ऊँची आवाज में और निर्भयता के साथ हिंदुत्व के बारे में बताने का समय आ गया है।

यह कोई दुनियापर राज करने की बात नहीं है। यह कोई असत्यापित सिद्धांतों में विश्वास रखने की भी बात नहीं है। अपने धर्म का पालन करनेवालों के प्रति अच्छा व्यवहार और अन्य धर्मीयों के प्रति बुरा व्यवहार करने की भी बात नहीं है। इस नित्य परिवर्तनशील शरीर और मन से अलग, हमारी सच्चाई क्या है उसे खोजने की यह बात है। पश्चिमी वैज्ञानिकों से बहुत पहले हमारे ऋषिओं ने इस आभासी बहुलता में छिपी एकता को जाना और समझा था।

यह सचेत, प्रसन्न एकता कहीं बाहर से नहीं आयी है। वह सब (व्यक्ति और वस्तु) के अंदर बसी हुई है और इसे आप अपने मूलतत्व के रूप में महसूस कर सकते हैं। इस मूलतत्व को अलग अलग नामों से जाना जाता होगा, किन्तु वह सब के अंदर है और सब उसे पा सकते हैं, यह बात अहम् है। हम सभी एक ही ईश्वर की संतान हैं। हम सभी एक ही परिवार के सदस्य हैं। वसुधैवकुटुम्बकम्। ऐक्यपूर्ण मधुर विश्व का आधार इसी से मिलता है और यह बात उचित और तर्कसंगत भी है, है ना?

मारिया विर्थ

सुभाष फडके, अनुवादक