http://www.bombaysamachar.com/frmStoryShow.aspx?sNo=155152
ધર્મગુરુ અને સાધુબાવામાં ફર્ક છે. ધર્મગુરુ દર્શનને પ્રજ્ઞાથી ઉપર લઈ જાય છે, સાધુબાવા ધર્મને જ્ઞાનથી નીચે ઉતારે છે. ધર્મગુરુને પોતાની પ્રતિમામાં રસ નથી. સાધુબાવા એમના ફોટાઓ, કેસેટો, અવાજ, ઈન્ટરવ્યુ, જાહેરખબરો, શેઠશેઠાણીઓના ભક્તગણમાં રુચિ રાખે છે. ધર્મગુરુ ક્યારેય નેગેટિવ વાત કરી શકતો નથી, સાધુબાવા એક શ્ર્વાસે કહી શકે છે કે વિજ્ઞાન વ્યર્થ છે. નવી પેઢી બગડી રહી છે. ઈન્દ્રિયોને જીતો, એટલે કે જિતેન્દ્રિય બનો. ધર્મગુરુના દિમાગની ખિડકીઓ ખુલ્લી હોય છે. સાધુબાવા બીજા સાધુબાવાઓને સ્પર્ધકોથી શત્રુઓ સુધી માને છે. ધર્મગુરુ સ્પષ્ટ બુદ્ધિથી સંધાન કરીને બોલે છે. સાધુબાવા ગાય છે, રડે છે, ઉદાહરણો આપે છે, જોક કરે છે, ગઝલોના શેર ફટકારે છે, સુંવાળા કટાક્ષો કરે છે, આંખો બંધ કરીને પોઝ આપીને ભરી સભામાં ધ્યાનસ્થ થઈ શકે છે, સાધુબાવા એક ઈન્ડસ્ટ્રી છે. ધર્મગુરુ ધાર્મિક છે, પૂરા ચિત્તતંત્રને ઝાકઝોર કરી નાંખે છે, શ્રોતાની બુદ્ધિની ધાર ઉતારી નાંખે છે, ધર્મગુરુને ‘પ્રજ્ઞા પારમિતા શબ્દોના અર્થની ખબર છે.
ધર્મ વિરુદ્ધ વિજ્ઞાન એ જૂનો પ્રશ્ર્ન છે. ધર્મ આસ્તિક છે, વિજ્ઞાન નાસ્તિક છે. એવું આપણા દિમાગોનું બ્રેઈનવોશ કરવામાં આવ્યું છે. કારણ કે વિજ્ઞાન ઈશ્ર્વરનું અસ્તિત્વ સ્વીકારતું નથી. જેમ સંગીત અને ગણિત કે વિજ્ઞાન બંનેનું બિંદુ ઈનફિનિટી અથવા અનંત (:) છે, એમ ધર્મ અને વિજ્ઞાન બંનેનું અંતિમ બિંદુ, મારી દૃષ્ટિએ, સર્જનહાર છે. (આ સર્જનહારને ઈશ્ર્વરથી, કુદરતથી, નિયતિથી ઋતુ સુધી ગમે તે લેબલ, દરેક પોતાની આસ્થા કે અનાસ્થા પ્રમાણે લગાવી શકે છે!) અને આ સંદર્ભમાં જિતેન્દ્રિય કે ઈન્દ્રિયોને જીતવાની વાતને સમજવી પડશે. મનુષ્ય જ્ઞાન પ્રાપ્ત કરે છે, દુનિયાના વ્યવહારો નિભાવી શકે છે, જીવી શકે છે. આ આંખ, કાન, નાક, ત્વચા, જીભ ઈશ્ર્વરે આપણને આપ્યાં છે. સાધુબાવા કહે છે કે આ ઈન્દ્રિયોને જીતી લો. ધર્મગુરુ કહે છે કે ઈન્દ્રિયગમ્ય જ્ઞાન પણ સીમાબદ્ધ છે. આંખ કેટલું જોઈ શકે? નાક કેટલું સૂંઘી શકે? ચામડી કેટલું અનુભવી શકે? માટે જ માત્ર ઈન્દ્રિયો દ્વારા ઉપલબ્ધ જ્ઞાનનો કેટલો વિશ્ર્વાસ કરી શકાય? સાધુબાવા પણ સાચા છે, ધર્મગુરુ પણ સાચા છે, ઈશ્ર્વરને શોધો. ધર્મ દ્વારા ઈશ્ર્વરને શોધો. વિજ્ઞાનનો માર્ગ તજી દો, એ વિનાશનો માર્ગ છે. ધર્મ મંડન કરે છે, વિજ્ઞાન ખંડન કરે છે. આ સૃષ્ટિ ઈશ્ર્વરનું સર્જન છે. દેહ કંઈ નથી, જે છે એ આત્મા છે. આત્મા જ પરમાત્મામાં વિલીન થઈ જાય છે. ધર્મની ભાષા અંતરિક્ષની ભાષા બની જાય છે, એમાં બ્રહ્મ અને ૐ જેવા શબ્દો આવે છે. ઈશ્ર્વર નિરંજન નિરાકાર છે? ઈશ્ર્વરને વિજ્ઞાન દ્વારા મને અપાયેલા પરિપકવ મનુષ્યદેહ દ્વારા સમજવાની કોશિશ કરું છું. જો હું મારા પોતાના દેહને જ હજી સમજ્યો નથી, જો હું પંચેન્દ્રિય હોવા છતાં મારી પોતાની એક ઈન્દ્રિયને હજી સમજ્યો નથી તો હું બ્રહ્મ અને બ્રહ્માંડની અપાર્થિવ વાતો કરીને, એક છળજાળ રચીને, ઈશ્ર્વરને પામવાનો દંભ કરી શકતો નથી. મારે માટે મારું બ્રહ્માંડ મારું શરીર છે અને મારા શરીરની એક એક સેન્ટીમીટર જગ્યામાં સુપર-કોમ્પ્યુટરો ગોઠવેલાં છે. વિસ્મયનાં ખજાનાઓ ખડકેલા છે, ઊર્જાના મહાસમુદ્રો ઘૂઘવી રહ્યા છે. બુદ્ધિ સંપૂર્ણ પરાજય સ્વીકારી લે એટલાં બધાં રહસ્યો આ શરીરની એક એક મિલિમીટર જગ્યામાં ગોઠવનાર કોણ હશે? ધર્મનો ઈશ્ર્વર? કરોડો - અબજો વર્ષોની ઉત્ક્રાંતિની પ્રક્રિયા તર્કબદ્ધ રીતે સમજાવી શકતું વિજ્ઞાન? કે વિજ્ઞાનનું અંતબિંદુ અથવા ઉત્ક્રાંતિનું આરંભબિંદુ ઈશ્ર્વર નામની એક પરિકલ્પનામાં સમાવિષ્ટ થઈ જાય છે?
ધર્મ પાસે ઉત્તરો છે અને સમાધાન છે, વિજ્ઞાન પાસે પ્રશ્ર્નો છે અને જિજ્ઞાસા છે. આ શરીરને ધર્મની દૃષ્ટિએ જોવું સરળ છે, પણ વિજ્ઞાનની દૃષ્ટિએ સમજવું કઠિન છે. માણસના શરીરમાં હાડકાં અને હાડકાંની અંદર બોન-મેરો કે હાડકાંનો ગર છે જેમાં પ્રતિ સેકંડ હજારો કરોડો રક્ત કોષો કે બ્લડ સેલ્સનું ઉત્પાદન થતું રહે છે. એક હૃદય છે એ ૭૦ વર્ષો સુધી પ્રતિ સેકંડ ૧/૬ ક્વોર્ટ રક્ત ચૂસે છે અને ફેંકે છે, ફેંકતું રહે છે. શરીરમાં લિવર કે કલેજું છે જે વાસ્તવમાં એક સંપૂર્ણ કારખાનું છે. મગજ છે જેમાં અબજો સંપર્ક સૂત્રો સતત ઝંકૃત થતાં રહે છે અને ચામડી જેવું એક તદ્દન નિરુપદ્રવી ‘અંગ’ છે, જેને એક ઈન્દ્રિય ગણવામાં આવી છે. આ ચામડી જડ, અચેતન, લગભગ નિષ્ચેષ્ટ આવરણ છે જે શરીરને ઢાંકે છે. એમાં કંઈ જ વિશેષ નથી. એ આંખ કે કાન કે નાકની કક્ષાની પ્રમુખ ઈન્દ્રિય પણ નથી.
અને ચામડી આખા શરીરને ઢાંકે છે, વહેતા લોહીનો ત્રીજો ભાગ ચામડી વાપરે છે. આખા શરીરની ચામડી ૨૦,૦૦૦ ચોરસ સેન્ટીમીટર છે (૩૧૦૦ ચોરસ ઈંચ). એક ચોરસ સેન્ટીમીટર ચામડી એટલે કે એક ટપાલ ટિકિટની સાઈઝની ચામડીની નીચે શું શું હોય છે? ૧૦૦ પ્રસ્વેદ ગ્લેન્ડ, ઠંડક માટે ૨ સેન્સરી બિંદુઓ, ગરમી માટે ૧૨ બિંદુઓ, ૩૦ લાખ કોષ, લગભગ ૧૦ વાળ, ૧૫ અન્ય ગ્લેન્ડ, ૧ વાર સુધીનાં રક્ત-વેસલ, નર્વ ફાઈબરને અંતે રહેલાં ૩૦૦૦ સેન્સરી સેલ, ૪ વાર નર્વઝ, ૨૫ પ્રેશર સ્વીકાર્ય બિંદુ, દુ:ખ સમજવા માટેનાં ૨૦૦ નર્વ - એંડીંગ્ઝ! દરેક ૧ ચોરસ સેન્ટીમીટર ચામડીની નીચે આટલો જંગી સામાન ખડકાયેલો હોય છે! ચામડી રોજ નવા નવા કેટલાય બિલિયન સેલ પેદા કરતી રહે છે અને કેટલાય બિલિયન મૃત ‘હોર્ન પ્લેટ્સ’ ફેંકતી રહેતી હોય છે. ચામડી પર હોર્ન-સેલનાં ૩૦ પડ રહ્યાં હોય છે, ઉપરનું નીકળે છે, નીચેનું ઉપર આવતું રહે છે અને સતત ૩૦ પડ રહે છે. માણસની ચામડી પર ૩ થી ૫ લાખ વાળ હોય છે. મૂળ મનુષ્યપ્રાણીને પૂરી ચામડી પર વાળ હતા, મનુષ્યની વાળ વગરની નગ્નતા એ પશ્ર્ચાત આડઅસર છે. ચામડી શરીરની ઉષ્ણતાને અંકુશમાં રાખે છે, બહારની ગરમીને અંદર જતાં અને અંદરની ગરમીને બહાર નીકળતાં મોનિટર કરે છે, પાણી ચામડીને ચોંટીને છિદ્રો દ્વારા અંદર પ્રવેશતું નથી (પસીનો એસિડ છે, ત્રીજી કિડનીનું કામ કરે છે અને એ છિદ્રો દ્વારા બહાર ફેંકાય છે!) એક જ આંગળીના ટેરવાની લાઈનો જેવી ૧૦૦ લાઈનોવાળું બીજું ટેરવું શોધવા માટે ૪ બિલિયન વર્ષો જોઈએ, અને એમાં બે તદ્દન એક જ જેવી રેખાઓ મળી શકે છે! (અને મનુષ્યને ૧૦ ટેરવાં હોય છે). જો એક આંગળીનું ટેરવું બાળી નાંખવામાં આવે તો બીજીવાર જે ચામડી ઊગે છે એમાં એજ રેખાઓ ફરીથી આવી જાય છે! આ દૃષ્ટિએ ‘અંગૂઠાછાપ’ અત્યંત રોમાન્ટિક વ્યક્તિત્વ હોય છે...
મનુષ્યની ચામડીમાં જ ફક્ત બાહ્ય બ્રહ્માંડ છે, એક આંતરિક બ્રહ્માંડ છે. યંત્રણા કે પેઈન કેવી રીતે અનુભવાય છે એ વિશે વિજ્ઞાન હજી અસ્પષ્ટ છે. ગલીગલી પેઈન છે? ગાલ પર યંત્રણા શા માટે બહુ ઓછી અનુભવાય છે? ચામડી પર ૩૦ લાખ એવાં બિંદુઓ છે જ્યાં દુ:ખ અનુભવી શકાય છે. બળવું, વાગવું, ચોંટવું, ખોતરવું, ઘસાવું, કરડવું... ચામડીની નર્વ્ઝ કેટલા પ્રકારના ‘પેઈન’ને એક વિપલના ઝબકારામાં સમજી શકે છે? ચામડી અંધકારમાં પણ મવાલીની દબાતી હથેળી અને મિત્રની હસ્તધનૂન માટે દબાતી હથેળીનો ફર્ક સમજી શકે છે. પરિચિત પુરુષની હથેળી અને અપરિચિત સ્ત્રીની હથેળી મારી હથેળી સાથે ભિડાય છે ત્યારે પસાર થતા કરંટોની ભિન્નતા ચામડી સમજી લે છે. પગ ઠંડી ફર્શ પર મુકાય છે, ઠંડું ટીપું માથા પર પડે છે અને બંને ઠંડકો જુદી સમજાય છે. ચામડીની નીચે ઈશ્ર્વર કે કુદરતે એક વિરાટ વેદનાતંત્ર ગોઠવ્યું છે, જેને આજની સ્થિતિ પ્રાપ્ત કરતાં કરોડો વર્ષો લાગ્યાં છે એવું વિજ્ઞાન કહે છે.
અને ત્વક કે ત્વચા એ શરીરના હજારો પુર્જાઓ, અંગો, ઉપકરણોમાંથી માત્ર એક જ છે! મને સર્જનહારની લીલા સમજવા માટે સાધુબાવા કે ધર્મગુરુની પણ જરૂર નથી, બાયોલોજીનું કોઈપણ પુસ્તક મારે માટે ઉત્ક્રાંતિના અભ્યાસ માટે પર્યાપ્ત છે. મારે માટે ઈશ્ર્વર તરફ જવાનો માર્ગ ધર્મ નથી, વિજ્ઞાન છે...! શરીર બ્રહ્માંડ છે.
ધર્મગુરુ અને સાધુબાવામાં ફર્ક છે. ધર્મગુરુ દર્શનને પ્રજ્ઞાથી ઉપર લઈ જાય છે, સાધુબાવા ધર્મને જ્ઞાનથી નીચે ઉતારે છે. ધર્મગુરુને પોતાની પ્રતિમામાં રસ નથી. સાધુબાવા એમના ફોટાઓ, કેસેટો, અવાજ, ઈન્ટરવ્યુ, જાહેરખબરો, શેઠશેઠાણીઓના ભક્તગણમાં રુચિ રાખે છે. ધર્મગુરુ ક્યારેય નેગેટિવ વાત કરી શકતો નથી, સાધુબાવા એક શ્ર્વાસે કહી શકે છે કે વિજ્ઞાન વ્યર્થ છે. નવી પેઢી બગડી રહી છે. ઈન્દ્રિયોને જીતો, એટલે કે જિતેન્દ્રિય બનો. ધર્મગુરુના દિમાગની ખિડકીઓ ખુલ્લી હોય છે. સાધુબાવા બીજા સાધુબાવાઓને સ્પર્ધકોથી શત્રુઓ સુધી માને છે. ધર્મગુરુ સ્પષ્ટ બુદ્ધિથી સંધાન કરીને બોલે છે. સાધુબાવા ગાય છે, રડે છે, ઉદાહરણો આપે છે, જોક કરે છે, ગઝલોના શેર ફટકારે છે, સુંવાળા કટાક્ષો કરે છે, આંખો બંધ કરીને પોઝ આપીને ભરી સભામાં ધ્યાનસ્થ થઈ શકે છે, સાધુબાવા એક ઈન્ડસ્ટ્રી છે. ધર્મગુરુ ધાર્મિક છે, પૂરા ચિત્તતંત્રને ઝાકઝોર કરી નાંખે છે, શ્રોતાની બુદ્ધિની ધાર ઉતારી નાંખે છે, ધર્મગુરુને ‘પ્રજ્ઞા પારમિતા શબ્દોના અર્થની ખબર છે.
ધર્મ વિરુદ્ધ વિજ્ઞાન એ જૂનો પ્રશ્ર્ન છે. ધર્મ આસ્તિક છે, વિજ્ઞાન નાસ્તિક છે. એવું આપણા દિમાગોનું બ્રેઈનવોશ કરવામાં આવ્યું છે. કારણ કે વિજ્ઞાન ઈશ્ર્વરનું અસ્તિત્વ સ્વીકારતું નથી. જેમ સંગીત અને ગણિત કે વિજ્ઞાન બંનેનું બિંદુ ઈનફિનિટી અથવા અનંત (:) છે, એમ ધર્મ અને વિજ્ઞાન બંનેનું અંતિમ બિંદુ, મારી દૃષ્ટિએ, સર્જનહાર છે. (આ સર્જનહારને ઈશ્ર્વરથી, કુદરતથી, નિયતિથી ઋતુ સુધી ગમે તે લેબલ, દરેક પોતાની આસ્થા કે અનાસ્થા પ્રમાણે લગાવી શકે છે!) અને આ સંદર્ભમાં જિતેન્દ્રિય કે ઈન્દ્રિયોને જીતવાની વાતને સમજવી પડશે. મનુષ્ય જ્ઞાન પ્રાપ્ત કરે છે, દુનિયાના વ્યવહારો નિભાવી શકે છે, જીવી શકે છે. આ આંખ, કાન, નાક, ત્વચા, જીભ ઈશ્ર્વરે આપણને આપ્યાં છે. સાધુબાવા કહે છે કે આ ઈન્દ્રિયોને જીતી લો. ધર્મગુરુ કહે છે કે ઈન્દ્રિયગમ્ય જ્ઞાન પણ સીમાબદ્ધ છે. આંખ કેટલું જોઈ શકે? નાક કેટલું સૂંઘી શકે? ચામડી કેટલું અનુભવી શકે? માટે જ માત્ર ઈન્દ્રિયો દ્વારા ઉપલબ્ધ જ્ઞાનનો કેટલો વિશ્ર્વાસ કરી શકાય? સાધુબાવા પણ સાચા છે, ધર્મગુરુ પણ સાચા છે, ઈશ્ર્વરને શોધો. ધર્મ દ્વારા ઈશ્ર્વરને શોધો. વિજ્ઞાનનો માર્ગ તજી દો, એ વિનાશનો માર્ગ છે. ધર્મ મંડન કરે છે, વિજ્ઞાન ખંડન કરે છે. આ સૃષ્ટિ ઈશ્ર્વરનું સર્જન છે. દેહ કંઈ નથી, જે છે એ આત્મા છે. આત્મા જ પરમાત્મામાં વિલીન થઈ જાય છે. ધર્મની ભાષા અંતરિક્ષની ભાષા બની જાય છે, એમાં બ્રહ્મ અને ૐ જેવા શબ્દો આવે છે. ઈશ્ર્વર નિરંજન નિરાકાર છે? ઈશ્ર્વરને વિજ્ઞાન દ્વારા મને અપાયેલા પરિપકવ મનુષ્યદેહ દ્વારા સમજવાની કોશિશ કરું છું. જો હું મારા પોતાના દેહને જ હજી સમજ્યો નથી, જો હું પંચેન્દ્રિય હોવા છતાં મારી પોતાની એક ઈન્દ્રિયને હજી સમજ્યો નથી તો હું બ્રહ્મ અને બ્રહ્માંડની અપાર્થિવ વાતો કરીને, એક છળજાળ રચીને, ઈશ્ર્વરને પામવાનો દંભ કરી શકતો નથી. મારે માટે મારું બ્રહ્માંડ મારું શરીર છે અને મારા શરીરની એક એક સેન્ટીમીટર જગ્યામાં સુપર-કોમ્પ્યુટરો ગોઠવેલાં છે. વિસ્મયનાં ખજાનાઓ ખડકેલા છે, ઊર્જાના મહાસમુદ્રો ઘૂઘવી રહ્યા છે. બુદ્ધિ સંપૂર્ણ પરાજય સ્વીકારી લે એટલાં બધાં રહસ્યો આ શરીરની એક એક મિલિમીટર જગ્યામાં ગોઠવનાર કોણ હશે? ધર્મનો ઈશ્ર્વર? કરોડો - અબજો વર્ષોની ઉત્ક્રાંતિની પ્રક્રિયા તર્કબદ્ધ રીતે સમજાવી શકતું વિજ્ઞાન? કે વિજ્ઞાનનું અંતબિંદુ અથવા ઉત્ક્રાંતિનું આરંભબિંદુ ઈશ્ર્વર નામની એક પરિકલ્પનામાં સમાવિષ્ટ થઈ જાય છે?
ધર્મ પાસે ઉત્તરો છે અને સમાધાન છે, વિજ્ઞાન પાસે પ્રશ્ર્નો છે અને જિજ્ઞાસા છે. આ શરીરને ધર્મની દૃષ્ટિએ જોવું સરળ છે, પણ વિજ્ઞાનની દૃષ્ટિએ સમજવું કઠિન છે. માણસના શરીરમાં હાડકાં અને હાડકાંની અંદર બોન-મેરો કે હાડકાંનો ગર છે જેમાં પ્રતિ સેકંડ હજારો કરોડો રક્ત કોષો કે બ્લડ સેલ્સનું ઉત્પાદન થતું રહે છે. એક હૃદય છે એ ૭૦ વર્ષો સુધી પ્રતિ સેકંડ ૧/૬ ક્વોર્ટ રક્ત ચૂસે છે અને ફેંકે છે, ફેંકતું રહે છે. શરીરમાં લિવર કે કલેજું છે જે વાસ્તવમાં એક સંપૂર્ણ કારખાનું છે. મગજ છે જેમાં અબજો સંપર્ક સૂત્રો સતત ઝંકૃત થતાં રહે છે અને ચામડી જેવું એક તદ્દન નિરુપદ્રવી ‘અંગ’ છે, જેને એક ઈન્દ્રિય ગણવામાં આવી છે. આ ચામડી જડ, અચેતન, લગભગ નિષ્ચેષ્ટ આવરણ છે જે શરીરને ઢાંકે છે. એમાં કંઈ જ વિશેષ નથી. એ આંખ કે કાન કે નાકની કક્ષાની પ્રમુખ ઈન્દ્રિય પણ નથી.
અને ચામડી આખા શરીરને ઢાંકે છે, વહેતા લોહીનો ત્રીજો ભાગ ચામડી વાપરે છે. આખા શરીરની ચામડી ૨૦,૦૦૦ ચોરસ સેન્ટીમીટર છે (૩૧૦૦ ચોરસ ઈંચ). એક ચોરસ સેન્ટીમીટર ચામડી એટલે કે એક ટપાલ ટિકિટની સાઈઝની ચામડીની નીચે શું શું હોય છે? ૧૦૦ પ્રસ્વેદ ગ્લેન્ડ, ઠંડક માટે ૨ સેન્સરી બિંદુઓ, ગરમી માટે ૧૨ બિંદુઓ, ૩૦ લાખ કોષ, લગભગ ૧૦ વાળ, ૧૫ અન્ય ગ્લેન્ડ, ૧ વાર સુધીનાં રક્ત-વેસલ, નર્વ ફાઈબરને અંતે રહેલાં ૩૦૦૦ સેન્સરી સેલ, ૪ વાર નર્વઝ, ૨૫ પ્રેશર સ્વીકાર્ય બિંદુ, દુ:ખ સમજવા માટેનાં ૨૦૦ નર્વ - એંડીંગ્ઝ! દરેક ૧ ચોરસ સેન્ટીમીટર ચામડીની નીચે આટલો જંગી સામાન ખડકાયેલો હોય છે! ચામડી રોજ નવા નવા કેટલાય બિલિયન સેલ પેદા કરતી રહે છે અને કેટલાય બિલિયન મૃત ‘હોર્ન પ્લેટ્સ’ ફેંકતી રહેતી હોય છે. ચામડી પર હોર્ન-સેલનાં ૩૦ પડ રહ્યાં હોય છે, ઉપરનું નીકળે છે, નીચેનું ઉપર આવતું રહે છે અને સતત ૩૦ પડ રહે છે. માણસની ચામડી પર ૩ થી ૫ લાખ વાળ હોય છે. મૂળ મનુષ્યપ્રાણીને પૂરી ચામડી પર વાળ હતા, મનુષ્યની વાળ વગરની નગ્નતા એ પશ્ર્ચાત આડઅસર છે. ચામડી શરીરની ઉષ્ણતાને અંકુશમાં રાખે છે, બહારની ગરમીને અંદર જતાં અને અંદરની ગરમીને બહાર નીકળતાં મોનિટર કરે છે, પાણી ચામડીને ચોંટીને છિદ્રો દ્વારા અંદર પ્રવેશતું નથી (પસીનો એસિડ છે, ત્રીજી કિડનીનું કામ કરે છે અને એ છિદ્રો દ્વારા બહાર ફેંકાય છે!) એક જ આંગળીના ટેરવાની લાઈનો જેવી ૧૦૦ લાઈનોવાળું બીજું ટેરવું શોધવા માટે ૪ બિલિયન વર્ષો જોઈએ, અને એમાં બે તદ્દન એક જ જેવી રેખાઓ મળી શકે છે! (અને મનુષ્યને ૧૦ ટેરવાં હોય છે). જો એક આંગળીનું ટેરવું બાળી નાંખવામાં આવે તો બીજીવાર જે ચામડી ઊગે છે એમાં એજ રેખાઓ ફરીથી આવી જાય છે! આ દૃષ્ટિએ ‘અંગૂઠાછાપ’ અત્યંત રોમાન્ટિક વ્યક્તિત્વ હોય છે...
મનુષ્યની ચામડીમાં જ ફક્ત બાહ્ય બ્રહ્માંડ છે, એક આંતરિક બ્રહ્માંડ છે. યંત્રણા કે પેઈન કેવી રીતે અનુભવાય છે એ વિશે વિજ્ઞાન હજી અસ્પષ્ટ છે. ગલીગલી પેઈન છે? ગાલ પર યંત્રણા શા માટે બહુ ઓછી અનુભવાય છે? ચામડી પર ૩૦ લાખ એવાં બિંદુઓ છે જ્યાં દુ:ખ અનુભવી શકાય છે. બળવું, વાગવું, ચોંટવું, ખોતરવું, ઘસાવું, કરડવું... ચામડીની નર્વ્ઝ કેટલા પ્રકારના ‘પેઈન’ને એક વિપલના ઝબકારામાં સમજી શકે છે? ચામડી અંધકારમાં પણ મવાલીની દબાતી હથેળી અને મિત્રની હસ્તધનૂન માટે દબાતી હથેળીનો ફર્ક સમજી શકે છે. પરિચિત પુરુષની હથેળી અને અપરિચિત સ્ત્રીની હથેળી મારી હથેળી સાથે ભિડાય છે ત્યારે પસાર થતા કરંટોની ભિન્નતા ચામડી સમજી લે છે. પગ ઠંડી ફર્શ પર મુકાય છે, ઠંડું ટીપું માથા પર પડે છે અને બંને ઠંડકો જુદી સમજાય છે. ચામડીની નીચે ઈશ્ર્વર કે કુદરતે એક વિરાટ વેદનાતંત્ર ગોઠવ્યું છે, જેને આજની સ્થિતિ પ્રાપ્ત કરતાં કરોડો વર્ષો લાગ્યાં છે એવું વિજ્ઞાન કહે છે.
અને ત્વક કે ત્વચા એ શરીરના હજારો પુર્જાઓ, અંગો, ઉપકરણોમાંથી માત્ર એક જ છે! મને સર્જનહારની લીલા સમજવા માટે સાધુબાવા કે ધર્મગુરુની પણ જરૂર નથી, બાયોલોજીનું કોઈપણ પુસ્તક મારે માટે ઉત્ક્રાંતિના અભ્યાસ માટે પર્યાપ્ત છે. મારે માટે ઈશ્ર્વર તરફ જવાનો માર્ગ ધર્મ નથી, વિજ્ઞાન છે...! શરીર બ્રહ્માંડ છે.
No comments:
Post a Comment