જ્યાં સુધી જ્ઞાન અને આચરણનો સમન્વય ન થાય ત્યાં સુધી બધું વ્યર્થ છે એટલે તો સૉક્રેટિસે સદાચારીને જ જ્ઞાની ગણ્યા છે. બાકીના પાસે તો માત્ર માહિતી હોય છે
હાસ્યનો દરબાર - શાહબુદ્દીન રાઠોડ
ઈસપની બોધકથા હોય, પંડિત વિષ્ણુ શર્માની પંચતંત્રની વાર્તા હોય, હાસ્યરસનો કોઈ પ્રસંગ હોય કે પછી ઉગ્ર બોલાચાલી થતી હોય ક્યાંક ને ક્યાંક ગધેડું અવશ્ય આવી જશે, ઓછી ઊંચાઈ, લાંબા કાન અને અવિરત પરિશ્રમ કર્યા કરતું ગધેડું મને ગમે છે. પરશુરામનગર બંધાતું ત્યારે રેતી સારતા ગધેડા પર અમે કૂદીને બેસી જતા અને રાજકુમારીને બચાવવા દોડતા, ઘોડેસવાર થતા રાજકુમાર જેવી ઉત્તેજના અનુભવતા. પોતાના પર આવી પડેલા અપ્રિય ભારથી મુક્ત થવા એ ઊછળતું ત્યારે અમે પડી જતા અને કલ્પનાવિહારથી વાસ્તવિકતાની ભૂમિ પર આવી પડતા. અમે ભણતા ત્યારે સંસ્કૃતમાં શિયાળ અને ગધેડાનો પ્રસંગ આવતો. પંચતંત્રે બંનેના સંબંધો મામા-ભાણેજના સ્થાપિત કરી આપ્યા છે. મામા ગર્દભને શેરડી આરોગવાનો શોખ, ભાણેજ શૃંગાલ-શિયાળ જાણે છે. પૂર્ણિમાની રાત છે, ચંદ્ર સોળે કળાએ ખીલ્યો છે. મામો અને ભાણેજ એક શેરડીના વાડામાં દાખલ થાય છે. શેરડી આરોગ્યા પછી ગર્દભમામા ઉત્સાહના અતિરેકમાં કહે છે. ભો: ભગિનસુત પશ્ય પશ્ય, અતિવ નિર્મલા રજનિ તદ્અહમ્ ગીતમ્ કરિશ્યામી, કતપેણ રાગેણ કરોમિ? અરે, ભાણેજ જોજો અતિ નિર્મળ રાત્રિ છે. તેથી હું ગીત ગાઈશ, કયા રાગમાં ગાઉં? પ્રથમથી ચેતીને ચતુર ભાણેજ શિયાળે વાડના છીંડા પાસે પોતાનું સ્થાન સંભાળ્યું. મામાએ મન મૂકીને હોંચીહોંચીનો એવો આલાપ ખેંચ્યો કે ખેડૂત જાગી ગયો, લાકડી લઈને દોડ્યો. પોતાના શેરડીના વાડામાં એક ગધેડાનો હોંચીહોંચી કરતો જોઈ ખેડૂતે બે દંડા વળગાડ્યા. મામાની ભાવસમાધિ તૂટી, કલાની સાધના કઠિન છે એવું ભાન થયું. તાડનથી આ જગત મિથ્યા છે એમાં માત્ર થોડી સરવાણી સુખની વહે ત્યાં દુ:ખના પાષાણો અવરોધ બનીને ઊભા રહે છે એ સત્ય સમજાયું. આ બધું અગાઉથી સમજી ગયેલું શિયાળ ખેડૂતને જોઈ ક્યારનું રવાના થઈ ગયું હતું. એ વખતે બીજી સમજણ નહોતી પણ ગધેડો સંસ્કૃતમાં અલંકૃત ભાષામાં વાત કરતું જાણીને આનંદ થતો.
અમારા ગામના પાદરે કિશન મહારાજ કથાકારે એવી જમાવટ કરી કે રોજ ને રોજ કથા સાંભળવા માનવમહેરામણ ઊમટી પડતો. એમાં એક દિવસ કથાકારે સુંદર રજૂઆત કરી. તેમણે દૃષ્ટાંત આપ્યું કે જે માલિકો ગધેડા પાસે ગજાબહારનું કામ કરાવે છે અને ફટકા મારીને ત્રાસ આપે છે તે માલિક પછીના અવતારમાં ગધેડો બને છે અને ગધેડો માલિક બને છે. મજૂરોને ‘અમારો માલિક ગધેડો છે’ આવું કહેતાં તમે સાંભળ્યા હશે. જાણ્યેઅજાણ્યે એ લોકો સાચું બોલે છે. આ સિવાય જીવનમાં સારાં કૃત્યો કરો તો કેવા સારા અવતાર આવે અને બૂરાં કર્મો કરો તો કેવા બદતર અવતાર આવે એનું એવું સચોટ વર્ણન કર્યું કે કાંતિલાલનું મન અજંપાથી ભરાઈ ગયું. એ મૂંઝાઈ ગયો. મહારાજશ્રી પાસે કથા પૂરી થયા પછી તરત પહોંચી ગયો અને ધીરેથી પૂછ્યું, ‘મહારાજ મને ગધેડાનો અવતાર તો નહીં આવે ને?’ મહારાજશ્રીએ જતાં જતાં કહ્યું, ‘એકનો એક અવતાર વારંવાર ન આવે. જરા પણ ચિંતા કરશો નહીં. જાવ, પ્રભુનું ભજન કરો ને પ્રભુનું કાર્ય કરો.’
ઘણા માણસો માત્ર પ્રભુનું ભજન કરી સંતોષ માને છે, પ્રભુનું કાર્ય કરતા નથી. પ્રાચીન ભારતમાં ગુરુ પાસે બાર વર્ષ રહી વિદ્યાભ્યાસ કરનાર વિદ્યાર્થી વૃત્ત ન કરે તો તેને સ્નાતક ગણવામાં નહોતો આવતો. વૃત્ત એટલે આચરણ. જ્યાં સુધી જ્ઞાન અને આચરણનો સમન્વય ન થાય ત્યાં સુધી બધું વ્યર્થ છે એટલે તો સૉક્રેટિસે સદાચારીને જ જ્ઞાની ગણ્યા છે. બાકીના પાસે તો માત્ર માહિતી હોય છે.
જેમ ‘હાસ્યરસ વગરની ગંભીરતા અને ગંભીરતા વગરનું હાસ્ય બંને વ્યર્થ છે.’ આવું ગાંધીજીએ કહ્યું છે તેમ ‘જ્ઞાન વગરનું આચરણ અને આચરણ વગરનું જ્ઞાન બંને વ્યર્થ છે.’ આવું ભગવાન મહાવીરે કહ્યું છે. તેમણે સુંદર ઉદાહરણ પણ આપ્યું છે. જંગલમાં આગ લાગી હોય. એ જંગલમાં એક અંધ હોય અને એક અપંગ હોય એવી બે વ્યક્તિઓ રહેતી હોય. અંધ આગની જાણ થતાં દોડે અને અપંગ પરવશ થઈને બેસી રહે. અંધ જ્ઞાન નહીં હોવાથી આગની દિશામાં જ દોડશે અને નાશ પામશે. જ્યારે અપંગ જ્ઞાન હોવા છતાં આચરણ નહીં કરી શકવાથી નાશ પામશે.
એક જ સંભાવના બંનેની બચી જવાની છે. અંધનું જ્ઞાન અને અપંગનું આચરણ બંનેનો સમન્વય થાય તો બંને બચી જાય. અંધની કાંધે ચડીને અપંગ રસ્તો બતાવી શકે, અંધ ચાલી શકે અને સફળ થઈ શકે.
ગધેડાની કમનસીબી એ છે કે જ્ઞાનપૂર્વકનું આચરણ કરે તો પણ ક્યારેક શિક્ષાને પાત્ર બને છે. એક કુંભારને ત્યાં ગધેડું હતું અને પાળેલો મોતી કૂતરો હતો. એક વાર મોતી મસ્તી કરતા પોતાની સામે પડેલ કુંભારના પુત્રને કરડ્યો. કુંભારે ખિજાઈને લાકડીથી મોતીને ખૂબ માર્યો અને બપોરે ખાવા ન દીધું. રાત્રે પણ ભૂખ્યો રાખ્યો. ઉદાસ ચહેરે અને ભારે હૈયે મોતી બેઠો હતો. બાજુમાં ગધેડો ગંગારામ મોતીને આશ્ર્વાસન આપતો હતો.
એમાં ચોર આવ્યા. બંનેએ ચોરનું આગમન નિહાળ્યું પણ હંમેશ મુજબ આજ મોતી ભસ્યો નહીં. ગધેડાએ કૂતરાને કહ્યું, ‘તું ભસ ઘરમાં ચોર આવ્યા છે.’ મોતી કહે: ‘મને માર્યો છે મને ખાવા પણ દીધું નથી. હું શું કામ ભસું?’ ગધેડો કહે: ‘તારી ફરજ તું ચૂકી રહ્યો છે.’ કૂતરો કહે: ‘મારી ફરજની તું શા માટે ચિંતા કરે છે? મારે નથી ભસવું જા, ભલે ચોર લૂંટી જાય.’ ગધેડાએ કહ્યું: ‘તું તારી ફરજ ન બજાવે તો હું તારી ફરજ બજાવીશ.’ આટલું કહી ગધેડો જોરજોરથી ભૂંકવા લાગ્યો. તરત જ કુંભાર જાગી ગયો અને ઊંઘ બગાડવા બદલ ગધેડાને બે ભાઠા મારી સૂઈ ગયો. કૂતરાએ કહ્યું, ‘જોયું ને થયો ને અનુભવ? આપણને સોંપવામાં આવેલ કાર્ય જ આપણે કરવું જોઈએ, બીજાનું કામ કરવા જોઈએ તો આમ થાય.’
લિંકન જ્યારે અમેરિકાના પ્રેસિડેન્ટ તરીકે ચૂંટાયા ત્યારે ગામના સંબંધીઓ અને નહોતા પરિચિત એવા પણ જૂની ઓળખાણો કાઢી લિંકનને મળવા આવનારમાં સામેલ થવા લાગ્યા. મુલાકાતીઓને લિંકને બેસાડ્યા. ચા-પાણી, નાસ્તો કરાવ્યાં. સૌની સાથે વાતો કરી. લિંકને એમ કે અભિનંદન આપી સૌ વિદાય થશે પણ ત્યાં તો અમુકે પ્રમુખ તરીકે લિંકનને શું શું કરવું એનાં સૂચનો માંડ્યાં કરવાં. સંરક્ષણ, અર્થતંત્ર, આંતરિક સલામતી વગેરેમાં શું કરવા જેવું છે એ વિશે ઘણા લિંકનને સમજાવવા માંડ્યા. અબ્રાહમ લિંકનમાં અજોડ હાસ્યવૃત્તિ હતી, ગમે તેવા વિકટ સંજોગોમાં એ હસી શકતા. આટલી મોટી જવાબદારી વહન કરવા છતાં તેઓ હળવાશથી જીવન જીવી શકતા. સૌની વાત સાંભળી લિંકને કહ્યું, પઈંિં ીળશક્ષમત ળય ફ તજ્ઞિંિુથ આવું કહી વાત રજૂ કરવાની લિંકનની ટેવ જાણીતી હતી. તેમણે સૌને કહ્યું એક રાજા પોતાના દરબારીઓ સાથે શિકાર કરવા જતો હતો. ગામને પાદર કુંભારવાડા પાસેથી પસાર થતાં એક કુંભારે પૂછ્યું, ‘નામદાર આપ ક્યાં પધારો છો?’ રાજાએ કહ્યું, ‘હું રસાલા સાથે શિકાર કરવા જાઉં છું.’ કુંભાર કહે, ‘નામદાર આપ જાઓ છો ખરા, પરંતુ આજે અનરાધાર વરસાદ વરસવાનો છે.’ રાજા કહે: ‘હું એવો મૂર્ખ નથી. મેં સવારમાં રાજના જોષીને બોલાવીને હવામાનની સ્થિતિ જાણીને પછી જ શિકારે જવાનું નક્કી કર્યું છે.’ કુંભાર કહે, ‘જેવી આપની મરજી.’ રાજાનો રસાલો રવાનો થયો. જંગલમાં પહોંચ્યો ત્યાં એવો મુશળધાર વરસાદ વરસ્યો કે સૌ હેરાન થઈ ગયા. મહામહેનતે પાછા ફર્યા.
મહેલમાં પાછા ફરીને રાજાએ પહેલો હુકમ કર્યો રાજના જોષીને બરતરફ કરવામાં આવે છે અને કુંભાર જેણે વરસાદની આગાહી કરી તેને રાજ્યના જોષી તરીકે નિમણૂક કરવામાં આવે છે.
શાહી ફરમાન લઈ રાજાના અનુચરો પહોંચ્યા કુંભાર પાસે. કુંભાર ગભરાઈ ગયો. એ મૂંઝવણમાં રાજદરબારમાં આવ્યો તો ખરો પણ બે હાથ જોડી રજૂઆત કરી કે: ‘હજૂર હું જ્યોતિષ વિદ્યામાં કાંઈ પણ નથી જાણતો. આ તો અમારા ગધેડા પગેથી જ્યારે ખડતલવા માંડે છે, પગથી ભોમકા ખોદવા મંડે છે ત્યારે અમે સમજી જઈએ છીએ કે વરસાદ આવશે.’
રાજાએ કુંભારની વિગત જાણી બીજો હુકમ ભર્યો. કુંભારની જગ્યાએ રાજના જોષી તરીકે ગધેડાની નિમણૂક કરવામાં આવે છે. લિંકનની વાત સાંભળી સલાહ આપનારા એકબીજા તરફ જોઈ રહ્યા અને સલાહ આપવાનું બંધ કરી ઘરભેગા થઈ ગયા.
આજે સવારે છાપામાં ગધેડાના કામના કલાકો, એમના આરામનો સમય, પાણી અને ઘાસચારા માટેની સુવિધા, રાતપાળી બંધ, સૂર્યોદય પહેલાં અને પછી કામ કરાવવાની મનાઈ વગેરે વાંચી મને આનંદ થયો. ગધેડા વિશેની મારી લાગણી હું વ્યક્ત કર્યા વગર ન રહી શક્યો.
કદાચ એ બધા પણ ભેગા થઈ ખુશ થયા હશે. એમને પણ આશા બંધાણી હશે કે હવે ધીરે ધીરે દેશના અન્ય કર્મચારીઓ જેવી સવલતો ભવિષ્યમાં મળે તો ના નહીં.
અમારા ગામના પાદરે કિશન મહારાજ કથાકારે એવી જમાવટ કરી કે રોજ ને રોજ કથા સાંભળવા માનવમહેરામણ ઊમટી પડતો. એમાં એક દિવસ કથાકારે સુંદર રજૂઆત કરી. તેમણે દૃષ્ટાંત આપ્યું કે જે માલિકો ગધેડા પાસે ગજાબહારનું કામ કરાવે છે અને ફટકા મારીને ત્રાસ આપે છે તે માલિક પછીના અવતારમાં ગધેડો બને છે અને ગધેડો માલિક બને છે. મજૂરોને ‘અમારો માલિક ગધેડો છે’ આવું કહેતાં તમે સાંભળ્યા હશે. જાણ્યેઅજાણ્યે એ લોકો સાચું બોલે છે. આ સિવાય જીવનમાં સારાં કૃત્યો કરો તો કેવા સારા અવતાર આવે અને બૂરાં કર્મો કરો તો કેવા બદતર અવતાર આવે એનું એવું સચોટ વર્ણન કર્યું કે કાંતિલાલનું મન અજંપાથી ભરાઈ ગયું. એ મૂંઝાઈ ગયો. મહારાજશ્રી પાસે કથા પૂરી થયા પછી તરત પહોંચી ગયો અને ધીરેથી પૂછ્યું, ‘મહારાજ મને ગધેડાનો અવતાર તો નહીં આવે ને?’ મહારાજશ્રીએ જતાં જતાં કહ્યું, ‘એકનો એક અવતાર વારંવાર ન આવે. જરા પણ ચિંતા કરશો નહીં. જાવ, પ્રભુનું ભજન કરો ને પ્રભુનું કાર્ય કરો.’
ઘણા માણસો માત્ર પ્રભુનું ભજન કરી સંતોષ માને છે, પ્રભુનું કાર્ય કરતા નથી. પ્રાચીન ભારતમાં ગુરુ પાસે બાર વર્ષ રહી વિદ્યાભ્યાસ કરનાર વિદ્યાર્થી વૃત્ત ન કરે તો તેને સ્નાતક ગણવામાં નહોતો આવતો. વૃત્ત એટલે આચરણ. જ્યાં સુધી જ્ઞાન અને આચરણનો સમન્વય ન થાય ત્યાં સુધી બધું વ્યર્થ છે એટલે તો સૉક્રેટિસે સદાચારીને જ જ્ઞાની ગણ્યા છે. બાકીના પાસે તો માત્ર માહિતી હોય છે.
જેમ ‘હાસ્યરસ વગરની ગંભીરતા અને ગંભીરતા વગરનું હાસ્ય બંને વ્યર્થ છે.’ આવું ગાંધીજીએ કહ્યું છે તેમ ‘જ્ઞાન વગરનું આચરણ અને આચરણ વગરનું જ્ઞાન બંને વ્યર્થ છે.’ આવું ભગવાન મહાવીરે કહ્યું છે. તેમણે સુંદર ઉદાહરણ પણ આપ્યું છે. જંગલમાં આગ લાગી હોય. એ જંગલમાં એક અંધ હોય અને એક અપંગ હોય એવી બે વ્યક્તિઓ રહેતી હોય. અંધ આગની જાણ થતાં દોડે અને અપંગ પરવશ થઈને બેસી રહે. અંધ જ્ઞાન નહીં હોવાથી આગની દિશામાં જ દોડશે અને નાશ પામશે. જ્યારે અપંગ જ્ઞાન હોવા છતાં આચરણ નહીં કરી શકવાથી નાશ પામશે.
એક જ સંભાવના બંનેની બચી જવાની છે. અંધનું જ્ઞાન અને અપંગનું આચરણ બંનેનો સમન્વય થાય તો બંને બચી જાય. અંધની કાંધે ચડીને અપંગ રસ્તો બતાવી શકે, અંધ ચાલી શકે અને સફળ થઈ શકે.
ગધેડાની કમનસીબી એ છે કે જ્ઞાનપૂર્વકનું આચરણ કરે તો પણ ક્યારેક શિક્ષાને પાત્ર બને છે. એક કુંભારને ત્યાં ગધેડું હતું અને પાળેલો મોતી કૂતરો હતો. એક વાર મોતી મસ્તી કરતા પોતાની સામે પડેલ કુંભારના પુત્રને કરડ્યો. કુંભારે ખિજાઈને લાકડીથી મોતીને ખૂબ માર્યો અને બપોરે ખાવા ન દીધું. રાત્રે પણ ભૂખ્યો રાખ્યો. ઉદાસ ચહેરે અને ભારે હૈયે મોતી બેઠો હતો. બાજુમાં ગધેડો ગંગારામ મોતીને આશ્ર્વાસન આપતો હતો.
એમાં ચોર આવ્યા. બંનેએ ચોરનું આગમન નિહાળ્યું પણ હંમેશ મુજબ આજ મોતી ભસ્યો નહીં. ગધેડાએ કૂતરાને કહ્યું, ‘તું ભસ ઘરમાં ચોર આવ્યા છે.’ મોતી કહે: ‘મને માર્યો છે મને ખાવા પણ દીધું નથી. હું શું કામ ભસું?’ ગધેડો કહે: ‘તારી ફરજ તું ચૂકી રહ્યો છે.’ કૂતરો કહે: ‘મારી ફરજની તું શા માટે ચિંતા કરે છે? મારે નથી ભસવું જા, ભલે ચોર લૂંટી જાય.’ ગધેડાએ કહ્યું: ‘તું તારી ફરજ ન બજાવે તો હું તારી ફરજ બજાવીશ.’ આટલું કહી ગધેડો જોરજોરથી ભૂંકવા લાગ્યો. તરત જ કુંભાર જાગી ગયો અને ઊંઘ બગાડવા બદલ ગધેડાને બે ભાઠા મારી સૂઈ ગયો. કૂતરાએ કહ્યું, ‘જોયું ને થયો ને અનુભવ? આપણને સોંપવામાં આવેલ કાર્ય જ આપણે કરવું જોઈએ, બીજાનું કામ કરવા જોઈએ તો આમ થાય.’
લિંકન જ્યારે અમેરિકાના પ્રેસિડેન્ટ તરીકે ચૂંટાયા ત્યારે ગામના સંબંધીઓ અને નહોતા પરિચિત એવા પણ જૂની ઓળખાણો કાઢી લિંકનને મળવા આવનારમાં સામેલ થવા લાગ્યા. મુલાકાતીઓને લિંકને બેસાડ્યા. ચા-પાણી, નાસ્તો કરાવ્યાં. સૌની સાથે વાતો કરી. લિંકને એમ કે અભિનંદન આપી સૌ વિદાય થશે પણ ત્યાં તો અમુકે પ્રમુખ તરીકે લિંકનને શું શું કરવું એનાં સૂચનો માંડ્યાં કરવાં. સંરક્ષણ, અર્થતંત્ર, આંતરિક સલામતી વગેરેમાં શું કરવા જેવું છે એ વિશે ઘણા લિંકનને સમજાવવા માંડ્યા. અબ્રાહમ લિંકનમાં અજોડ હાસ્યવૃત્તિ હતી, ગમે તેવા વિકટ સંજોગોમાં એ હસી શકતા. આટલી મોટી જવાબદારી વહન કરવા છતાં તેઓ હળવાશથી જીવન જીવી શકતા. સૌની વાત સાંભળી લિંકને કહ્યું, પઈંિં ીળશક્ષમત ળય ફ તજ્ઞિંિુથ આવું કહી વાત રજૂ કરવાની લિંકનની ટેવ જાણીતી હતી. તેમણે સૌને કહ્યું એક રાજા પોતાના દરબારીઓ સાથે શિકાર કરવા જતો હતો. ગામને પાદર કુંભારવાડા પાસેથી પસાર થતાં એક કુંભારે પૂછ્યું, ‘નામદાર આપ ક્યાં પધારો છો?’ રાજાએ કહ્યું, ‘હું રસાલા સાથે શિકાર કરવા જાઉં છું.’ કુંભાર કહે, ‘નામદાર આપ જાઓ છો ખરા, પરંતુ આજે અનરાધાર વરસાદ વરસવાનો છે.’ રાજા કહે: ‘હું એવો મૂર્ખ નથી. મેં સવારમાં રાજના જોષીને બોલાવીને હવામાનની સ્થિતિ જાણીને પછી જ શિકારે જવાનું નક્કી કર્યું છે.’ કુંભાર કહે, ‘જેવી આપની મરજી.’ રાજાનો રસાલો રવાનો થયો. જંગલમાં પહોંચ્યો ત્યાં એવો મુશળધાર વરસાદ વરસ્યો કે સૌ હેરાન થઈ ગયા. મહામહેનતે પાછા ફર્યા.
મહેલમાં પાછા ફરીને રાજાએ પહેલો હુકમ કર્યો રાજના જોષીને બરતરફ કરવામાં આવે છે અને કુંભાર જેણે વરસાદની આગાહી કરી તેને રાજ્યના જોષી તરીકે નિમણૂક કરવામાં આવે છે.
શાહી ફરમાન લઈ રાજાના અનુચરો પહોંચ્યા કુંભાર પાસે. કુંભાર ગભરાઈ ગયો. એ મૂંઝવણમાં રાજદરબારમાં આવ્યો તો ખરો પણ બે હાથ જોડી રજૂઆત કરી કે: ‘હજૂર હું જ્યોતિષ વિદ્યામાં કાંઈ પણ નથી જાણતો. આ તો અમારા ગધેડા પગેથી જ્યારે ખડતલવા માંડે છે, પગથી ભોમકા ખોદવા મંડે છે ત્યારે અમે સમજી જઈએ છીએ કે વરસાદ આવશે.’
રાજાએ કુંભારની વિગત જાણી બીજો હુકમ ભર્યો. કુંભારની જગ્યાએ રાજના જોષી તરીકે ગધેડાની નિમણૂક કરવામાં આવે છે. લિંકનની વાત સાંભળી સલાહ આપનારા એકબીજા તરફ જોઈ રહ્યા અને સલાહ આપવાનું બંધ કરી ઘરભેગા થઈ ગયા.
આજે સવારે છાપામાં ગધેડાના કામના કલાકો, એમના આરામનો સમય, પાણી અને ઘાસચારા માટેની સુવિધા, રાતપાળી બંધ, સૂર્યોદય પહેલાં અને પછી કામ કરાવવાની મનાઈ વગેરે વાંચી મને આનંદ થયો. ગધેડા વિશેની મારી લાગણી હું વ્યક્ત કર્યા વગર ન રહી શક્યો.
કદાચ એ બધા પણ ભેગા થઈ ખુશ થયા હશે. એમને પણ આશા બંધાણી હશે કે હવે ધીરે ધીરે દેશના અન્ય કર્મચારીઓ જેવી સવલતો ભવિષ્યમાં મળે તો ના નહીં.
No comments:
Post a Comment